Met een handzame scanner, ontwikkeld door de Universiteit Twente, wordt het mogelijk om onderhuidse ontstekingen aan te tonen. Het apparaatje – nu nog een prototype – combineert ultrageluid met fotoakoestiek. Proeven met de scanner laten zien dat gewrichten met artrose zijn te onderscheiden van gezonde gewrichten.


In het compacte apparaat zitten twee detectoren dicht op elkaar gepakt. Ten eerste een echoapparaat, dat ultrageluid (geluid met onhoorbare frequenties) uitzendt en de reflecties daarvan meet. Ten tweede zit in het prototype een laser die licht uitzendt dat via een aantal lenzen op de huid terechtkomt en daar een beetje in doordringt.

Het ultrageluid maakt de ‘harde’ weefsels zoals bot en spieren zichtbaar; de laser brengt de plek en de vorm van bloedvaten in beeld. Samen geven ze een compleet beeld van een ontsteking: het ultrageluid checkt de botten en de laser bekijkt of er rond de gewrichten nieuwe bloedvaatjes zijn ontstaan – één van de symptomen van een ontsteking. Het apparaat werkt sneller dan de huidige manier van diagnosticeren: een MRI-scan gevolgd door een echo.
 


De scanner kan objectief aantonen of iemand last heeft van artrose in de vingers, zo blijkt uit recent promotieonderzoek aan de Universiteit Twente. ‘Met deze methode brengen we de nieuw ontstane bloedvaatjes rond een ontsteking in beeld’, zegt onderzoeker dr. Pim van den Berg in een recent persbericht. ‘Maar er is meer onderzoek nodig. We hebben nu alleen nog het onderscheid gemaakt tussen wel of geen ontsteking; we willen graag ook de gradaties van een ontsteking kunnen meten.’


Objectief ontsteking bepalen

De specialisten van Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) die bij het onderzoek betrokken zijn verwachten veel van een toekomstig apparaat. ‘Op dit moment moeten we ontstekingen bij reumatoïde artritis nog op het oog ontdekken. Dit zorgt ervoor dat patiënten afhankelijk zijn van de menselijke waarneming. Met deze technologie hopen we in de toekomst objectief de mate van ontsteking te kunnen bepalen’, aldus reumatoloog dr. Hein Moens.
 

Proefdier volgen

Het apparaat blijkt trouwens ook geschikt om bij proefdieren leverfibrose in beeld te brengen. Dit littekenweefsel ontstaat als gevolg van ziektes zoals hepatitis A en B, of door overmatig alcoholgebruik. Onderzoekers gebruiken proefdieren om nieuwe geneesmiddelen voor leverfibrose te testen. Het apparaat helpt onderzoekers om een proefdier voor langere tijd te volgen, om zo te zien hoe de ziekte zich ontwikkelt onder invloed van het beoogde geneesmiddel.

De scanner heeft nog een derde toepassing: het meten van de stroomsnelheid van bloed. Ook dit geeft weer extra informatie over een ontsteking. In het lab heeft Van den Berg dit goed kunnen meten, dus nu gaan de onderzoekers bekijken of dit ook in het menselijk lichaam zinnige waarden oplevert.
 

Fotoakoestisch effect

De scanner gebruikt, naast ultrageluid, ook fotoakoestiek. Fotoakoestiek is het fenomeen waarbij opwarming geluid veroorzaakt. Bij de Twentse scanner gaan korte laserpulsen het lichaam van een patiënt in, waar ze bijvoorbeeld een bloedvat raken. Dat weefsel warmt lokaal een beetje op, wat een kleine drukverhoging veroorzaakt. Die plant zich als een geluidsgolf voort door het lichaam en is te meten op de huid.


Beeldmateriaal: Universiteit Twente

Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.