Een nieuw soort antivries kan orgaantransport makkelijker maken en vliegtuigen veiliger. Deze vriesremmer kopieert organismen uit de natuur die eiwitten maken met een kou-werend effect.
Onderzoekers van de University of Warwick hebben in hun laboratorium een stof weten te maken die de vorming van ijskristallen tegengaat. Ze gebruiken daarvoor speciale ijzerdeeltjes die zowel water-aantrekkende als waterafstotende zones hebben in elk deeltje. Daardoor lukt het ijskristallen niet om zich goed te vormen op de ijzerdeeltjes.
Koude vissen
Deze kunstmatige antivries komt voort uit de natuur. Sommige extremofielen, organismen die in extreme omstandigheden leven, maken proteïnen aan die voorkomen dat ze bevriezen. Vissen in het poolgebied gebruiken bijvoorbeeld zulke eiwitten. Bedrijven en onderzoekers zijn al jaren op zoek naar een manier om de antivries-stoffen op grote schaal te produceren, omdat het allerlei toepassingen kan hebben.
Vliegtuigvleugels kunnen koubestendiger worden als ze op grote hoogte vliegen. Organen kunnen kouder worden bewaard zonder dat ze kapotvriezen, zodat ze langer vers blijven voor transplantatie. En er zijn simpeler, maar belangrijke toepassingen in de levensmiddelenindustrie: diepvriesvoedsel wordt smakelijker en verser als je een manier vindt om het wel koud te maken, maar niet te bevriezen.
Begin
Deze kunstmatige antivries is een begin. De onderzoekers zeggen dat hun 'recept' veelzijdig is, en de verhouding tussen hydrofiele en -fobe ijzerdeeltjes vrij precies is aan te passen voor de gewenste mate van bevriezing. Of de techniek ook grootschalig toepasbaar is, en of het überhaubt werkt als toevoeging aan organen of vliegtuigvleugels, zal in de toekomst moeten blijken; tot nu toe onderzochten de Britten alleen of het materiaal de vorming van ijskristallen onder labomstandigheden tegenging.
Beeld: een diepzeevis uit het poolgebied. Dit rare beest maakt eiwitten aan die voorkomen dat het bloed van de vis bevriest. Credit: Uwe kils
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.