Nederland moet CO2-neuraal zijn in 2050. Eerder is mooi, vinden de politici van het BNR Energiedebat maar andere zaken zijn belangrijker. Mensen moeten geen windmolens ‘door de strot geduwd krijgen’, stelt Agnes Mulder (CDA). De Groningse Sandra Beckerman (SP) hamert op eerlijke ‘lusten en lasten’. En André Bosman (VVD) wil vooral gezonde marktwerking zien.
De zaal is gevuld met zonnepanelenontwikkelaars en -producenten, woningbouwverenigingen, bouwbedrijven en met financiers in de zonne-energiebranche. Want het Energiedebat vindt plaats bij Solliance Solar Research op de hightech Campus in Eindhoven. Zij discussieerden over de rol van zonne-energie in de komende energietransitie, en riepen op tot visie en regie vanuit de politiek om vaart te kunnen maken. ‘De regelgeving is ongelooglijk ingewikkeld, een kaartenhuis op instorten’, stelt Rob Bogaarts, districtsmanager van Woonbedrijf. De woningbouwvereniging slaagt er daardoor niet in om investeringen in zonnepanelen terug te verdienen. En ook zijn persoonlijke enthousiasme bij energiecollectief Kempen Energie ‘smoort in frustratie’.
Alle subsidie er af
Vervolgens reageren de politici in het BNR Energiedebat. André Bosman (VVD) is absoluut voor het wegnemen van belemmeringen. De vrije markt brengt het snelst de oplossing. ‘Alle energiesubsidie eraf’, roept hij resoluut. Dus ook geen subsidie meer op fossiele energie? ‘Inderdaad.’ Agnes Mulder (CDA) ziet de oplossing in meer ruimte voor samenwerking, tussen burgers, bedrijven en overheid. ‘Kijk naar alle mooie initiatieven in de Eemshaven. Overleg moeten we hebben’. En de overheid moet van Mulder zelf het goede voorbeeld geven. ‘De overheid besteedt 60 miljard euro per jaar. Dat bedrag zou een enorme investering betekenen in duurzaamheid’. Sandra Beckerman (SP) wil dat de burger zelf kan meedelen: ‘Inwoners van Groningen hebben prachtige plannen voor zonneparken, maar die zijn van tafel geveegd voor windmolens. En daarvan hebben ze straks niet de lusten, maar alleen de lasten. Het draagvlak voor schone energie is gigantisch vernield door de VVD.’ Vanuit het publiek wordt daar een vraagteken bij gezet. ‘Er staan veel projecten op stapel, dan is het ook logisch dat je weerstand ontmoet.’
Windenergie niet populair
Ondanks de plek van discussie bij Solliance belandt de discussie telkens weer bij windmolens. SP en CDA vinden elkaar in de mening dat mensen nu molens door de strot geduwd krijgen. Mulder: ‘Dat ontwricht gemeenschappen. In Drenthe zijn branden gesticht en praten families niet meer met elkaar.’ Er zijn toch ook andere oplossingen? Beckerman wijst weer op zonneparken en gedeeld eigenaarschap. Mulder is ook gecharmeerd van kleine windmolens op daken en andere innovaties zoals vliegers. Bosman herinnert er aan dat er doelstellingen te halen zijn en dat alles nodig is om die te halen, dus ook de windmolens.
Sneller na Parijs
BNR-presentator Harm Edens doet er nog een schepje bovenop. Moeten we eigenlijk niet sneller dan Parijs om het klimaat te redden? Bosman stelt dat minister en partijgenoot Kamp de afgelopen jaren al veel heeft bereikt met het Energieakkoord, het sluiten van – oude - kolencentrales en de verminderen van de gasproductie. Een sirene klinkt. Beide politieke dames hebben op de Rode Knop gedrukt voor ‘aperte onzin’. ‘Het dichtdraaien van de gaskraan is na jarenlange strijd via de rechter afgedwongen’, herinnert Beckerman Bosman fijntjes.
Druppel op de gloeiende plaat
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra wordt geciteerd: ‘Als wij veel meer zouden doen zou niemand daar iets van merken. Nederland is verantwoordelijk voor 0,4 % van de wereldwijde CO2-uitstoot.’ Een pijnlijk citaat voor energiewoordvoerder Bosman? ‘Wat Halbe zegt, is dat we het binnen Europa moeten oplossen. En niet door een rietje naar Nederland kijken.’ Hier CO2-uitstoot indammen heeft weinig zin als die elders volop wordt uitgestoten. Maar omdat je ‘Polen nooit meekrijgt’, is de VVD volgens Bosman wel bereid om met een aantal Noordwest-Europese landen afspraken te maken over een fors hogere prijs voor CO2- zodat er echt een financiële prikkel is om minder uit te stoten.
Ook Mulder en Beckerman laten zich niet verleiden tot commitment aan een snellere transitie dan Parijs. Een Nederlandse klimaatwet zoals de linkerflank van de Tweede Kamer wil, is volgens Mulder ‘veel papieren rompslomp, terwijl we aan de slag moeten’. Beckerman herhaalt dat het belangrijker is de kosten eerlijk te verdelen. Het valt namelijk voor velen niet mee om rond te komen. ‘Schone energie is nog steeds duurder.’
Zelf doen
Hoe energiebewust zijn de politici eigenlijk zelf, vraagt architect Harold van de Ven die vooral ontwerpt voor nul-op-de-meter gebouwen. Hij haalde zijn eigen huis van het gas. Bosmans jaren-dertig-huis is van label G naar B gegaan, vertelt hij. Beckerman heeft het ‘wrange voordeel’ dat ze nooit veel verdiende dus ook geen auto of groot huis bezit. Te arm dus voor veel uitstoot. Een reëel probleem, beaamt architect Van de Ven. Je moet geld hebben om te kunnen investeren in energiebesparende maatregelen als isolatie en zonnepanelen. Woningcorporaties zien het probleem, merkt hij, maar initiatieven verzanden vaak in complexe regelgeving. Maar toch, zijn vraag komt voort uit ergernis, voegt hij toe. Het klimaat is ‘echt een urgent probleem’. ‘Ik slaap er niet van en heb niet eens zelf kinderen.’ Zouden de dames en heren politici zich bezig kunnen houden met oplossingen in plaats van bekvechten? Mulder: ‘Ik maak me ook echt zorgen en ik niet alleen. Het energieakkoord is door alle partijen in de Tweede Kamer omarmd. Maar inderdaad, we moeten nú stappen maken.’(Marga van Zundert)
Zonneparadox
Van de energievoorziening in Nederland is 6 % duurzaam. De resterende 94 % moet dat vóór 2050 zijn. Een tiental Nederlandse initiatieven in zonne-energie pitchen bij Solliance. Ze laten zien dat het aan kennis en wil niet ontbreekt. En zeker niet aan innovaties en proefprojecten: kozijnen, ramen, gevelplaten, dakpannen, fietspaden en geluidswallen kunnen allemaal worden omgetoverd tot zonnecentrales, in vrijwel elke gewenste kleur en formaat. De samenwerking in de branche is op zijn Hollands best. En energiefonds Brabant nodigt ter plekke belangstellenden uit te komen informeren naar de financieringsmogelijkheden.
Wie niet beter zou weten, zou denken dat Nederland het Walhalla voor zonne-energie is. Maar de harde werkelijkheid is dat ons land al jaren onderaan bungelt in alle Europese ranglijstjes. De vraag borrelt dan ook naar boven waarom er in de praktijk niet meer panelen op de daken liggen. De verklaringen vliegen voorbij: gebrek aan urgentiegevoel, visie en regie, gebrek aan risicokapitaal, teveel en te complexe regels, geen VOC-mentaliteit, een onbetrouwbare overheid en de traditionele Hollandse focus op handel.
Concreter wordt het bij de pijnlijke vraag waarom er zelfs hier op het Solliance-gebouw geen zonnepanelen staan? Directeur Huib van den Heuvel: ‘We huren dit gebouw. Dan blijkt dat niet zomaar geregeld.’ Maar er wordt hard aan gewerkt, benadrukt hij. ‘We beginnen met de gevel zodat ze ook goed zichtbaar zijn.’
Openingsfoto: het panel met van links naar rechts Agnes Mulder(CDA), Harm Edens (BNR), André Bosman (VVD) en Sandra Beckerman. Foto Niels van Loon.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.