‘Over vijftien jaar al kan het nog maar pas vernieuwde en juist weer uitgebreide Schiphol te klein blijken en het is verstandig dat er nu reeds wordt gedacht aan een uitwijkmogelijkheid’, berichtte de Haagsche Courant in november 1967, een halfjaar na de officiële opening van Nieuw-Schiphol.

Opvallend is dat het artikel al melding maakte van een paar van de toekomstige uitwijkmogelijkheden: Flevoland en de Markerwaard. De Hoeksche Waard werd eveneens genoemd en ook West-Brabant, strategisch gelegen tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen, gooide hoge ogen. Gedurende de tweede helft van zijn bestaan zou de kwestie van de uitbreiding of verplaatsing van de nationale luchthaven als vanouds worden beïnvloed door de groei van het vliegverkeer, de conjunctuur en het eeuwige getouwtrek tussen Amsterdam en Rotterdam. Het begrip ‘tweede nationale luchthaven’ speelde voortaan een cruciale rol: Schiphol zou blijven, maar er zou een tweede luchthaven van nationaal belang moeten komen.

In de jaren zestig werd de plannenmakerij nog volledig gedicteerd door optimisme, over de voortdurende economische groei, over de groei van het luchtverkeer en over de komst van het supersonische vliegtuig. Maar vanaf het begin van de jaren zeventig kon de politiek de oren niet langer sluiten voor de toename van de geluidsoverlast rond Schiphol, veroorzaakt door de groei van het aantal vliegbewegingen van toen nog zeer luidruchtige straalvliegtuigen en de aanzwellende klachten en protesten. Verplaatsing van het vliegverkeer was voortaan ook een middel om dichtbevolkte gebieden te ontzien.

In 1968 ging de commissie-Falkenhagen aan de slag om het kabinet te adviseren over de toekomst van de nationale luchthaven. Drie jaar later sprak de commissie haar voorkeur uit voor een tweede nationale luchthaven, boven de uitbreiding van Schiphol met een extra baan. Als mogelijke locaties noemde ze: de Markerwaard, de Maasvlakte, een kunstmatig eiland voor de kust van Goeree, de omgeving van Leerdam en van de West-Brabantse plaatsen Dinteloord en Steenbergen.

Ontwerp voor de tweede Nationale Luchthaven in de drooggelegde Markerwaard.

In 1974 boog de commissie-Segers zich over dezelfde locaties en sprak zich ondubbelzinnig uit voor de locatie in de Markerwaard, met de locatie bij Dinteloord als tweede keuze. In 1977 oordeelde de Rijksplanologische commissie, in navolging van de commissie- Segers, dat de locaties bij het West-Brabantse Dinteloord en in de Markerwaard als meest gunstige overbleven.

Vanaf het einde van de jaren zeventig keerde het tij. De aanhoudende daling van de economische groei mondde begin jaren tachtig uit in een recessie. Al in 1979 kwam ingenieursbureau Haskoning in een rapport tot de conclusie dat een tweede nationale luchthaven niet nodig was, omdat de capaciteit van Schiphol nog vele jaren toereikend zou zijn. Immers, de groei van het luchtverkeer was minder groot dan verwacht en de vliegtuigen waren stiller geworden. Met maatregelen tegen geluidshinder kon Schiphol de groei goed aan. In 1982 behaalde de VVD bij de provinciale verkiezingen in Noord-Holland een eclatante overwinning, wat de partij verzilverde in een soepeler beleid ten aanzien van de uitbreiding van de luchthaven. Ondertussen groeide de twijfel over de wenselijkheid en haalbaarheid van de inpoldering van het Markermeer. In 1986 kondigde het kabinet-Lubbers II aan het plan voor de Markerwaard voorlopig in een bureaula op te bergen. De commissie-Van der Zwan adviseerde datzelfde jaar af te zien van de aanleg van de tweede nationale luchthaven en van Schiphol een ‘Rotterdam van de lucht’ te maken. Een advies dat de politiek in de jaren negentig vertaalde in het plan Mainport Schiphol. Op basis daarvan mocht de luchthaven naar lieve lust uitbreiden en moderniseren. In 1993 nam het kabinet-Lubbers III een principebesluit ten gunste van een extra startbaan, die tien jaar later in gebruik kon worden genomen: de Polderbaan. Het aantal vliegtuigbewegingen steeg van 246.504 in 1990 tot 432.483 in 2000.

Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.