Deze week kreeg het Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) subsidie van de Amerikaanse overheid om te beginnen aan het bouwen van een driedimensionale ruimtekaart. Daarmee hopen onderzoekers alle hemellichamen en sterrenstelsels in hoge resolutie te vangen.


Onder andere de universiteiten van Harvard en Berkeley zijn betrokken bij het project. Begin volgend jaar zal de bouw van de apparatuur beginnen, en in 2019 moeten de eerste beelden binnenkomen. De 3D-kaart is al lang een droom van astronomen, en nu heeft het Amerikaanse ministerie van energie geld toegezegd om het project te voltooien.

Met het geld kunnen de bouwers namelijk robotjes betalen die de fiberdraden, die het licht uit de ruimte opvangen, kunnen draaien naar de juiste positie. De hele hemel in één keer filmen is namelijk onpraktisch. Dus zijn er een heleboel robotarmpjes nodig om de kabels na een paar uur observeren bij de draaien naar een ander deel van de hemel. Op die manier wordt het heelal in delen met grote nauwkeurigheid gefotografeerd. De draden vangen het weinige licht op aan het uiteinde en voeren de informatie uit het licht naar andere apparatuur voor analyse.

Ook kan men met het geld spectrografen aanschaffen, apparaten die de golflengte van het licht bepalen. Daarmee is de oorsprong van het licht te bepalen en leren we meer over de oorsprong van het universum. Dat is namelijk het uiteindelijke doel van DESI: begrijpen hoe het universum ontstond aan de hand van hoe het er op dit moment uit ziet.


Oorsprong

'De DESI-kaart zal patronen laten zien die het gevolg zijn van een interactie tussen druk en zwaartekracht in de eerste jaren na de Oerknal', vertelde Daniel Eisenstein van Harvard University en betrokken bij het DESI-project in een persbericht. Na de Oerknal ontstonden verschillende zwaartekrachtgolven (waarvan het bestaan onlangs werd aangetoond) die mede bepaalden hoe het universum zich in de honderdduizenden jaren erna zou vormen. 'De 'vingerafdrukken' in de lichtkaart kunnen we gebruiken om de uitdijing van het universum beter te begrijpen.'

DESI is in veel opzichten een opvolger van een eerder project met de naam BOSS, dat hetzelfde probeerde. DESI produceert echter tien keer zoveel data, waarmee (hopelijk) dus veel meer te zien is. In totaal zal het apparaat vijf jaar lang metingen uitvoeren.

Illustraties: Moustakas/DESI Collaboration

Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.