Vandaag buigt een commissie in de VS zich over een baanbrekend voorstel van artsen en onderzoekers van de University of Pennsylvania. Zij willen bepaalde vormen van kanker behandelen met menselijke afweercellen waarvan ze eerst enkele genen hebben gewijzigd met het moleculaire zakmes CRISPR. Daardoor beschouwen de afweercellen de kankercellen als vijandig en vallen ze aan.
De behandeling is ontwikkeld door artsen en onderzoekers van de University of Pennsylvania. Hij gaat uit van zogeheten T-cellen, die een centrale rol spelen in ons immuunsysteem. T-cellen zijn een soort ‘bewakingspersoneel’ van het menselijk lichaam: ze dienen om ongewenste cellen van buiten, zoals bacteriën aan te vallen en op te ruimen.
Immuuntherapie
Kankeronderzoekers weten al een tijdje dat die T-cellen ook zijn in te zetten bij het bestrijden van sommige vormen van kanker; dat heet immuuntherapie. Maar dan is het wel nodig deze cellen eerst genetisch een beetje aan te passen. Dat willen de onderzoekers nu gaan doen met de techniek CRISPR-Cas9, een snelle en goedkope manier om kleine wijzigingen in DNA aan te brengen ('2015, het jaar van de genbewerking').
Dat is echter niet zonder risico. Als alles goed gaat, vallen de gewijzigde T-cellen alleen de tumorcellen in het lichaam aan en ruimen die op. Er is echter ook een risico dat de T-cellen vanwege de genetische aanpassing gezonde cellen gaan aanvallen. Om die reden moet een studie als deze onder strikt toezicht plaatsvinden.
Of de voorgestelde studie van start mag gaan en onder welke voorwaarden – op zijn vroegst volgend jaar – daarover buigen zich vandaag in Bethesda, Maryland experts van de National Institutes of Health.
Eerste keer op mensen
Volgens de betrokkenen is de geplande studie de eerste die CRISPR gaat toepassen op mensen. Vorig jaar wekten Chinese wetenschappers echter al verbazing toen ze bekendmaakten dat ze bij enkele menselijke embryo’s het genoom hadden gewijzigd. En in Groot-Brittannië heeft het bedrijf Editas Medicine voor 2017 een studie op de rol staan, waarbij ze mensen met een zeldzame vorm van blindheid willen behandelen met behulp van genbewerking.
Versnelling
CRISPR-technologie zorgt voor een enorme versnelling in het biotechnologisch onderzoek (lees meer in het dossier Genbewerking). Voor het eerst is het bewerken van genen goedkoop geworden en eenvoudig om uit te voeren. Bij veel biomedisch onderzoek worden muizen gebruikt met een bepaalde genetische wijziging. Vroeger duurde het een jaar om die aan te brengen, maar dit kan dankzij CRISPR in enkele weken.
Time maakte een schitterend filmpje over CRISPR.
Openingsfoto: menselijke T-cel, opgenomen met een elektronenmicroscoop. Foto: NIAID
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.