Bij het stillen van de groeiende honger naar energie in Afrika kunnen zonne- en windenergie een grote rol spelen, stelt een internationaal team van wetenschappers.
Volgens schattingen zal Afrika in 2030 drie keer zoveel energie verbruiken als nu. En die energie moet natuurlijk ergens vandaan komen. Eerder werden zonne- en windenergie als opties min of meer afgeserveerd, onder meer vanwege de prijs. Maar nu de kosten dalen, hebben onderzoekers uit de VS, Namibië en de Verenigde Arabische Emiraten toch eens in kaart gebracht wat de mogelijkheden zijn voor zonnepanelen en windturbines.
Studies met gaten
Het onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS, richtte zich niet op heel Afrika, maar op 21 landen in het oosten en zuiden van het continent. In dit gebied woont meer dan de helft van de Afrikaanse bevolking, die over een kleine vijftien jaar ongeveer 1000 terawattuur aan energie nodig zal hebben. Voor meer dan de helft van de landen in het betreffende gebied bestonden er echter nog geen studies naar de meest geschikte plekken voor wind- en zonne-energie, terwijl de studies die er wel waren allerlei gaten bevatten.
Om daar iets aan te doen, ontwikkelden Grace Wu, Ranjit Deshmukh en collega’s de Multicriteria Analysis for Planning Renewable Energy (MapRE). Dit is een verzameling tools waarmee mogelijke locaties voor windturbines of zonnecellen zijn te beoordelen op criteria als de kosten van energiewinning, de afstand tot bestaande elektriciteitsleidingen en de impact op het milieu.
Netwerk tussen landen
Uit de MapRE-tools blijkt dat zonnecellen in vrijwel alle onderzochte landen een optie zijn, al zal een aantal daarvan wel moeten investeren in meer elektriciteitskabels om er echt van te kunnen profiteren. De mogelijkheden voor windenergie verschillen nogal per land; vooral Tanzania, Swaziland, Djibouti en Libië scoren goed.
Grote zonnekrachtcentrales zijn met name een goed idee in Libië, Soedan en Zuid-Afrika. Grace Wu voegt daar per mail nog Namibië aan toe: "Daar is al een grote haalbaarheidsstudie gedaan naar verschillende locaties voor dit soort centrales, en zijn ze bezig hun eerste zonnekrachtcentrale goed te keuren."
Al met al kan er volgens de studie meer dan genoeg energie worden opgewekt uit wind en zon: twee tot vijf keer zoveel als de benodigde 1000 terawattuur zelfs. Maar wil het continent optimaal profiteren van zijn duurzame energiebronnen, zo schrijven de onderzoekers, dan moet er - met name met het oog op windenergie - wel een netwerk op poten worden gezet tussen de Afrikaanse landen, zodat ze onderling goed energie kunnen uitwisselen. 'Dan zijn de kosten veel lager en komen er ook veel meer zogenoemde no-regrets-locaties in beeld: goed toegankelijke plekken waar voor lage kosten en met weinig impact op de omgeving windturbines kunnen worden gebouwd', aldus Wu.
Wie zal dat betalen?
Een andere voor de hand liggende vraag is 'wie zal dat betalen?'. Wu geeft aan dat organisaties als de Wereldbank, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en internationale hulporganisaties leningen met lage rente kunnen aanbieden voor wind- en zonne-energieprojecten. 'We zien al investeringen in wind- en zonne-energieprojecten in het gebied dat we hebben bestudeerd; met name in Zuid-Afrika, Kenia en Zambia', zegt Wu.
Daarnaast lopen er verschillende samenwerkingen tussen Afrikaanse landen om hun energie-infrastructuren aan elkaar te koppelen. Wel richten die zich in de zuidelijke landen vooral op kolen en waterkracht, vervolgt de onderzoeker. 'Onze studie laat daarentegen zien dat het verbinden van energienetwerken ook het verhandelen van goedkope wind- en zonne-energie mogelijk kan maken. Maar dan moet de infrastructuur daar wel op worden toegespitst.'
Conflicten niet meegenomen
Een gemis in het onderzoek is tot slot dat de politieke situaties niet zijn meegenomen. Daardoor kan bijvoorbeeld Libië voorkomen in het rijtje van landen die geschikt zijn voor zonnekrachtcentrales, terwijl het niet erg waarschijnlijk lijkt dat zo'n groot project daar komende jaren van de grond komt.
'Ongetwijfeld heeft de politieke stabiliteit invloed op de kansen van een project in een bepaald land', geeft Wu toe. 'We hebben dan ook geprobeerd om data te vinden die op conflicten wijzen, maar dat lukte niet op een betrouwbare manier voor het hele gebied.' Kortom, voordat Afrika écht duizenden terawatturen aan duurzame energie kan gaan opwekken, zal er her en der eerst nog wat moeten veranderen.
Foto: FreeImages.com/Petr Kovar
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.