Bouw je eigen huis(je)

Schrijver Michael Pollan bouwde met eigen handen een huisje. Dat klinkt saai, maar levert kostelijk leesvoer op. Over het bouwen zelf en over de gedachtenkronkels van architecten.

Wat krijg je als je een intellectueel met twee linkerhanden een huis laat bouwen? In het geval van Michael Pollan een uitermate boeiend boek: Een plek voor jezelf.

Pollan beschrijft hoe hij in de achtertuin van zijn huis in de Amerikaanse staat Connecticut eigenhandig een huisje bouwt. Hij die aanvankelijk nauwelijks weet hoe hij goed een hamer vasthoudt – dat is geen leedvermaak, dit vertelt hij zelf in het begin van het boek.

Doordat Pollan zo’n goede schrijver is, levert dit gegeven een interessant, leerzaam en grappig boek op. Wat Pollan zo goed kan, hij deed dat ook in eerdere en latere boeken, is denkend schrijven of schrijvend denken zo u wilt.

Hij slaagt er als geen ander in om zijn gedachtegang op papier te zetten en de lezer daarin mee te nemen. Zijn twijfels, zijn fouten en zijn vooroordelen over mensen die hij ontmoet, hij deelt alles met de lezer, op een manier die herkenning oplevert. En af en toe een schaterlach.
 

Ruimte

Het is heerlijk om te lezen over de lap grond waarop hij woont – tenminste, ten tijde van het schrijven van het boek – in een dorpje in Connecticut aan de oostkust van de Verenigde Staten. Amerikanen kijken duidelijk anders aan tegen het begrip ‘ruimte’ dan wij Nederlanders.

Pollan beschrijft zijn lap grond alsof het maar een gemiddeld perceeltje is, maar wanneer hij vertelt over hoe hij rondwandelt over zijn grond op zoek naar de perfecte plek om het tuinhuisje te gaan bouwen, blijkt dat het minstens een paar hectare groot moet zijn. Het bevat een gewone tuin, een moestuin, en zelfs een stukje bos met zwerfkeien.
 

Dieper verhaal

Maar Pollan zou Pollan niet zijn als hij het tastbare niet zou verbinden met een dieper verhaal. Hij schreef ook geweldige boeken over tuinieren, voeding, schimmels en geestverruimende middelen. In Een plek voor jezelf is dat de architectuur.

Terwijl hij over zijn eigen huisje bakkeleit met de bevriende architect die het ontwierp, leest Pollan zich in en leert hij de geschiedenis van de bouwkunst kennen, van de Romeinse architect Vitruvius (± 80-20 voor Christus) tot de hedendaagse architecten.
 

Moderne architectonische stromingen

Knap hoe hij elementen van zijn eigen huisje steeds weet te verbinden met discussies onder architecten en met de voortbrengselen van verschillende stromingen. Vooral verbaast Pollan zich daarbij over de moderne stromingen onder architecten die opkwamen na de oorlog. 

De ontwerpers van gebouwen begonnen hun creaties toen meer te zien als kunst en communicatiemiddel dan als een omgeving waarin mensen zich prettig moeten voelen. Dat leverde hippe gebouwen op, verrassende vormentaal en ontregelende composities. 

Maar ook: onhandige woningen, sfeerloze ruimten en lekkende daken. De vuistregels uit de traditionele architectuur zijn er niet voor niets, laat Pollan zien. Bepaalde ontwerpideeën zijn door de eeuwen heen geëvolueerd tot de beste oplossing voor een probleem – een hellend dak voert de regen snel af en een ruimte waarin een mens zich prettig voelt, heeft bepaalde afmetingen en voldoende binnenstromend daglicht.
 

Bespiegelingen

Is het boek dan alleen maar geweldig? Nee, bij tijd en wijle voert Pollan de bespiegelingen over architectuur wel érg ver door – het blijft een boek van 368 bladzijden over een tuinhuisje. Dan verzandt hij in de een of andere theoretische verhandeling, waarbij de aandacht verslapt. Lang duurt dat gelukkig nooit. De schrijver grijpt meestal snel terug op zijn eigen bouwproces, dat hij zo goed beschrijft, dat een lezer zich prima kan inleven.

En het huisje zelf? Dat staat als, nou ja, een huis. Behalve dat de dragende muren niet helemaal haaks zijn. Dat krijg je, als je met twee linkerhanden een huis bouwt.
 

Een plek voor jezelf. De architectuur van een dagdroom, het ontwerpen en bouwen van een huisje 
Michael Pollan
368 Blz.
€ 24,99

Openingsfoto: willekeurig houten huis; niet het huisje uit het boek. Foto Depositphotos

Nieuwsbrief

Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.