De afgelopen weken lijkt er elke dag een nieuw Facebook-schandaal te ontstaan. #deletefacebook wordt steeds populairder, en de Amerikaanse Federal Trade Commission onderzoekt het bedrijf. CEO Mark Zuckerberg blijft beterschap beloven, maar zal dat genoeg zijn om het imago van Facebook te herstellen?
Komende woensdag zal Mark Zuckerberg, CEO van Facebook, moeten getuigen voor het Amerikaanse Congres. Daarbij zal hij hoogstwaarschijnlijk excuses aanbieden voor het misbruiken van data van gebruikers van het platform: Facebook stond toe dat big data-bedrijf Cambridge Analytica ongeoorloofd oogstte uit het Facebookgedrag van gebruikers, om daarmee een profiel samen te stellen. Vervolgens gebruikte Cambridge die informatie om mensen tijdens het Brexit-referendum en de Amerikaanse presidentsverkiezingen te beïnvloeden via advertenties op Facebook.
Of die methode echt werkt, is nog steeds twijfelachtig. Maar dat Facebook te ver is gegaan door de informatie lukraak weg te geven aan bedrijven als Cambridge Analytica is duidelijk. Hoewel Facebook al sinds 2015 wist van dit 'datalek', kwam het pas een paar weken geleden aan het licht dankzij een klokkenluider. De gevolgen voor Facebook bleven niet uit: via de hashtag #deletefacebook kondigden mensen aan dat ze hun account wissen. Prominente tech-personen zoals Elon Musk en Steve Wozniak gaven gehoor aan de hashtag. Arjen Lubach, die vaak mensen weet te mobiliseren voor online-activisme, gaf er afgelopen zondag aandacht aan. Facebook verloor sinds de onthullingen rond Cambridge Analytica 100 miljard dollar op de beurs, en de Facebookdirectie moet zich nu publiekelijk verantwoorden.
Gezichtsherkenning
Ondertussen blijven de onthullingen komen. Techcrunch meldt dat Facebook aparte privacymogelijkheden had voor de directie van het sociale netwerk; hooggeplaatste medewerkers konden hun eigen berichten wissen, terwijl gewone gebruikers dat niet kunnen. Ook dienden privacyvoorvechters in de VS een klacht in bij de Federal Trade Commission, tegen Facebook over diens gebruik van gezichtsherkenning in foto's. Die techniek is 'ongewenst, onnodig en gevaarlijk'. In de EU werd in 2015 al afgezien van het gebruiken van de techniek (lees: 'Gezichtsherkenning Facebook niet in EU'), maar in de VS, waar de regels losser zijn, stuit het nu ook op verzet.
Het bedrijf belooft op alle vlakken beterschap. De regels voor politieke advertenties zijn aangescherpt. De privacy-tools komen nu voor alle gebruikers beschikbaar. En deze week krijgen de eerste mensen een bericht als hun gegevens gelekt blijken te zijn naar Cambridge Analytica.
Constant sorry
Het is de vraag of die excuses voldoende zijn om de imagoschade te repareren. Zoals Wired opmerkt is Zuckerberg in feite al 15 jaar lang bezig met excuses aanbieden. Facebook zoekt telkens de grens op met hun gebruik en de verkoop van data en gaat regelmatig te ver. Het businessmodel staat of valt immers bij het zo veel mogelijk uitbuiten van persoonlijke gegevens. Daardoor is adverteren op Facebook aantrekkelijker dan adverteren op televisie of in een krant. (lees: 'Datamisbruik hoort bij Facebook').
Mogelijk leidt alle ophef rond deze schandalen tot gezonder gedrag van de social mediareus. Sheryl Sandberg, Facebook’s chief operating officer, sprak bijvoorbeeld al over een optie om te betalen voor Facebook zodat het bedrijf je data niet gebruikt, doorverkoopt of op andere manieren ten gelde maakt. Het doet de vraag rijzen waarom dit niet allang een optie is (lees: 'Introduceer betaal-Facebook').
Google werkt bijvoorbeeld wel zo: voor wie het wil, is het met een beetje moeite mogelijk om het bedrijf geen data te laten gebruiken. De privacyminnende google-gebruiker kan uitvinken dat zijn zoekgedrag wordt gebruikt voor advertenties, dat zijn youtube-geschiedenis wordt opgeslagen en nog tientallen opties. Google maakt dit waarschijnlijk mogelijk omdat het bedrijf weet dat het gros van hun gebruikers de moeite niet doet om dataverzameling uit te zetten. Facebook kent geen opt-out en wil van élk van de 2 miljard gebruikers elk brokje informatie hebben. Dat gulzige gedrag komt Mark Zuckerberg nu op allerlei manieren duur te staan.
Beeld: Anthony Quintano
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.