Wat doe je met een stad die van lelijkheid bijna uit elkaar valt? Heerlen verrijkte het stadshart met het revolutionaire Maankwartier. Een prachtig fotoboek legt de metamorfose vast.
Bevolkingskrimp, armoede, slechte gezondheid, drugsproblematiek. Heerlen, ooit het kloppende hart van de mijnbouwindustrie in Zuid-Limburg, stond er decennialang bepaald niet goed voor. Kan één enkel kunstwerk dat beeld laten kantelen?
Wel als dat ene kunstwerk het nieuwe Maankwartier is. Die nieuwe stationsomgeving behelst behalve een trein- en busstation vier pleinen, een parkje, woningen, kantoren, een hotel, restaurants, winkels en twee parkeergarages.
Kunstenaar
Waar normaal gesproken eerst wordt onderzocht welke functies een gebouw krijgt en vervolgens de architect daarop het ontwerp afstemt, daar ging het hier andersom: eerst lag er een volledig uitgewerkte maquette en pas daarna werd de inhoud ingevuld.
Het meest bijzondere is wel dat die maquette niet het werk was van een stedenbouwkundige of architect, maar van kunstenaar Michel Huisman. Net zo bijzonder: die eerste maquette is grosso modo volledig gerealiseerd.
Emotionele achtbaan
In het inspirerende boek Maankwartier. Het wonder van Heerlen reconstrueert journalist Joos Philippens de zeventien jaar lange, emotionele achtbaanrit die aan de totstandkoming van het Maankwartier voorafging. Hij sprak alle betrokkenen, Huisman voorop. Die wist precies hoe hij het wilde hebben en stelde daarmee de bouwers soms voor raadselen. Metselaars die gewend waren langs een touwtje te metselen voor een strak resultaat, moesten ineens ‘uit de losse hand’ gaan werken, om een muurtje mooi te laten golven.
Dat er liefst 3,4 miljoen kilogram beton in het Maankwartier is verwerkt, is dan ook nauwelijks te zien: dat is veelal aan het oog onttrokken door moedwillig slordig geplaatste bakstenen. Alles om de Hoog Catharijne-steriliteit die nieuwbouwprojecten zo vaak typeert te vermijden, en in plaats daarvan juist terug te grijpen op de hoogtijdagen die de stad eerder heeft gekend: in de Romeinse tijd, in de middeleeuwen en in de tijd van de steenkolenwinning.
Het Maankwartier is daarmee niet alleen een overtuigend alternatief geworden voor de middelmaat die we overal om ons heen zien verrijzen, maar ook een krachtig statement: zo vernieuwend zou stedenbouw overal moeten zijn.
Maankwartier. Het wonder van Heerlen
Joos Philippens | 256 Blz. | € 29,90
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.