Martin Molin is een Zweedse muzikant en timmerman met een voorliefde voor merkwaardige muziekinstrumenten. In zijn band Wintergatan bespeelt hij onder meer een speelgoedpiano en de theremin, een elektronisch instrument dat gebruikmaakt van de afstand tussen de hand van de muzikant en een antenne.
In het najaar van 2014 kwam hij op het idee een soort speeldoos te bouwen waarin stalen kogeltjes dankzij handkracht door de machine gaan en instrumenten aanslaan. Hij trok er twee maanden voor uit; het zouden er veertien worden.
Het hele project is vastgelegd op video, van het handmatig zagen van houten tandwielen tot en met een artistiek geschoten clip van Molin die zijn contraptie tegelijkertijd aandrijft en bespeelt.
Wie hier iets van wil zien, moet beginnen met de clip. Daarin vallen drie dingen op.
In de eerste plaats draait Molins aandrijfwiel precies in de maat van de muziek – een gevolg van slim gekozen overbrengingsverhoudingen.
Ook is de geluidskwaliteit net iets te goed, alsof Molin staat te playbacken bij een opname. Uit de andere video’s blijkt echter dat het apparaat deels elektronisch werkt. Zo is er een elektrische bas in opgenomen en worden drums gesimuleerd met contactmicrofoons. Er is dus een zogeheten line out, waar de muziek elektronisch en in hoge kwaliteit uitkomt. Bijkomend voordeel is dat de mechanische herrie van alle houten onderdelen via een mixer in bedwang is te houden.
Verder is het weliswaar een programmeerbaar apparaat, maar de muzikant kan de verschillende onderdelen onafhankelijk van elkaar in- en uitschakelen. Zo laat Molin in de clip de drums en de bas pas invallen als de vibrafoon een intro van een paar maten heeft gespeeld.
Bekijk na die vier minuten muziek de twee video’s met uitleg How it works. Daar zitten hartverwarmende verrassingen bij.
Prachtig is het mechanisme dat het vibrafoononderdeel zijn vibrato geeft. Verder is het programmeerbare deel van de machine gemaakt van Lego, ook een mooi detail. Molin begon het gevaarte te ontwerpen op de computer, maar schakelde van lieverlee over op het timmermansoog, omdatdat praktischer was.
Anderzijds praat hij ontwapenend over de ontwerpfouten die erin zitten. Om wat te noemen: de stalen kogels slopen alles waar ze op neerkomen en ook de Lego-pinnetjes die de muziek definiëren, zijn zo kapot. Ook is het hele ding te zwaar geworden, waardoor hij op zijn poten staat te schudden, wat de muziek minder trefzeker maakt.
De muziekclip is al ruim zeventien miljoen keer bekeken en zelfs de constructievideo’s van losse tandwielen hebben per stuk minstens honderdduizend views gehad. Er is ook vraag naar optredens van Molin met zijn instrument. Maar de machine is alleen te verplaatsten door hem helemaal uit elkaar te halen en elders weer op te bouwen, en dat is geen doen. Bovendien wil Molin nu wel weer eens muziek maken, in plaats van sleutelen. Een reden te meer om die video’s eer aan te doen.
tekst Herbert Blankesteijn
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.