Afgelopen zaterdag vertrok vanuit de haven van Oostende een bijzondere zeilboot voor een reis rond de wereld. Op de romp zitten testvlakken met een nieuwe coating voor het tegengaan van de aangroei van zeepokken en mosselen, ontwikkeld door onderzoekers van de Universiteit Gent. Het materiaal is gebaseerd op chitosan, dat wordt gewonnen uit de resten van schaaldieren.
Als een schip een tijdje rondvaart op zee, zullen op de romp algen, mosselen en zeepokken aangroeien. Die organismen beïnvloeden de stroomlijn van het schip nadelig, waardoor het brandstofverbruik stijgt. En daar zit een reder natuurlijk niet op te wachten.
Daarom worden schepen standaard behandeld met een anti fouling coating: een dun laagje dat de aangroei van organismen tegengaat. ‘Dat zijn meestal verbindingen met koper en tin. Die werken prima, maar zijn schadelijk als ze in het water terechtkomen. Daarom zoeken chemici al een tijdje naar biodegradeerbare stoffen die hetzelfde doen, maar minder schadelijk zijn’, vertelt hoogleraar Chris Stevens van de Universiteit Gent. Daarbij is de uitdaging dat zo’n stof biodegradeerbaar moet zijn, maar ook weer niet te snel uit elkaar mag vallen. In dat laatste geval is een scheepsromp niet lang genoeg beschermd.
Schaaldierafval
Stevens en collega’s hebben nu een coating gemaakt die is gebaseerd op chitosan. Dat is een stof die bacteriën en schimmels doodt – precies wat je wilt hebben op een scheepsromp.
Het spul wordt gewonnen uit schaaldierafval, zoals de schalen van garnalen en de schilden van krabben en kreeften. ‘Dat proces is bekend omdat hier en daar al gebruik wordt gemaakt van chitosan; bijvoorbeeld voor het verzorgen van brandwonden en in de waterzuivering’, zegt Stevens.
Zeiltocht
De chemici pasten het chitosan een kleine beetje chemisch aan, waardoor de effectiviteit omhoog ging. In proeven in het lab heeft de nieuwe coating zich al bewezen, maar de Belgische onderzoekers zijn erg nieuwsgierig hoe hij zich houdt in levensechte omstandigheden.
Daarom werkt Stevens samen met de ervaren zeezeiler Erik Kiekens, zelf chemicus, die sinds afgelopen zaterdag een zeiltocht rond de wereld maakt. ‘We hebben een klein deel van de romp van zijn schip behandeld met verschillende uitvoeringen van de coating (rechts zijn testvlakken op het roer van het schip te zien). Erik gaat om de zoveel tijd de romp inspecteren om te zien hoe snel de aangroei gaat.’
Experiment
Een dichtgetimmerd wetenschappelijk experiment is dit niet, geeft Stevens toe. Toch verwacht hij er veel van te leren. ‘We krijgen een goede indruk van de aangroeisnelheid op onze coating. Daarnaast hopen we iets te leren over de selectiviteit van de coating. Het kan bijvoorbeeld dat er wel nog algen aangroeien, maar helemaal geen mosselen meer.’
De zeiltocht van Erik Kiekens is te volgen via de website Sailing Le Grand Bleu.
Openingsfoto: een motorboot die lang sti llag laat zien wat fouling is. Foto Jpbazard
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.