Met de afronding van de kustversterking bij het Zeeuws-Vlaamse Cadzand is de Nederlandse kust de komende decennia weer stormbestendig. Zand zorgt voor de belangrijkste verdedigingslinie.
Vandaag is de kustversterking van het Zeeuws-Vlaamse Cadzand officieel in gebruik genomen. Het meest opvallend is de nieuwe jachthaven, op de plek waar het uitwateringskanaal het overtollige polderwater op de Noordzee loost. Er liggen nu twee nieuwe strekdammen, waar voor het eerst de zogeheten X-blokken zijn toegepast: betonnen kolossen met de vorm van een driedimensionale X. Deze blokken zijn onderling goed te verankeren, terwijl er tegelijkertijd voldoende openingen zijn om de golfkracht te breken.
De westelijke strekdam, die de meeste golfkracht van de stormen uit het Westen moet weerstaan, is ruim 7 m hoog, 40 m breed en is ruim 500 m lang. Aan weerszijden van de strekdammen zijn de duinen en de dijk versterkt door die met 25 tot 60 m zand te verbreden.
Zwakke Schakels
Het Cadzandproject vormt de afsluiting van het zogeheten Zwakke Schakels-programma. Aanleiding daarvoor vormde een onderzoek begin deze eeuw waaruit bleek dat de golfbelasting op de kust sterker is dan tot dan toe werd aangenomen. Om te voldoen aan de eis dat de kust een storm van eens in de 4000 jaar (het Zeeuwse gebied) tot eens in de 10.000 jaar (Hollandse kust) kan weerstaan, werd een omvangrijk kustversterkingsprogramma gestart, waarmee zo’n achthonderd miljoen euro is gemoeid.
Opvallend is de grote rol die opgespoten zand daarbij speelt. In vroeger tijden werden zwakke plekken in de duinen meestal aangepakt door het bouwen van dijken. De Hondsbossche en Pettemer Zeewering in de Kop van Noord-Holland is daarvan het meest spraakmakende voorbeeld.
Zandige aanpak
Gaandeweg kreeg in het Zwakke Schakels-programma het gebruik van zand de voorkeur, zoals nu ook het geval is bij de versterking van de duinen en dijken bij Cadzand. Voor diezelfde Hondsbossche en Pettemer Zeewering zijn nu een brede duinstrook en strand aangelegd die de kustbeschermingsfunctie volledig hebben overgenomen.
Die keuze voor zandige oplossing heeft verschillende achtergronden. Harde zeeweringen in onze duinkust hebben te maken met sterke erosie, vooral op de overgangen tussen harde en zachte kustverdediging. Bij de aanpak van de Zwakke Schakels was er ook een grote inbreng van bewoners en de betrokken kustgemeenten, en die hadden vaak een duidelijke voorkeur voor een zandige oplossing: de uitbreiding met strand biedt ook meer recreatiemogelijkheden.
Los hiervan werden de kustversterkingsprojecten gepaard aan maatregelen om de kust aantrekkelijker of meer toegankelijk te maken. Zo werd in Katwijk een parkeergarage in een duin ingebouwd ('Katwijk heeft dijk en parkeergarage in duin'). Voor de waterbeheerder was die combinatie van een harde constructie in een zandige zeewering een noviteit.
Waterdunen
Een bijzonder project is Waterdunen bij Breskens in Zeeuws-Vlaanderen. Daar zijn de duinen landinwaarts versterkt omdat er direct langs de kust een diepe stroomgeul loopt. De provincie Zeeland heeft die kustversterking aangegrepen om erachter een natuur- en recreatiegebied aan te legen van schorren en slikken, waarbij vanuit zee het getij wordt binnengelaten.
In Breskens zelf, dat ook te maken heeft met die stroomgeul, is de dijk versterkt en voorzien van rode betonnen stenen, die verwijzen naar het Fort Frederik Hendrik dat daar ooit lag. Op de dijk ligt een meter hoge muur die golfoverslag moet tegengaan. De stenen op de dijk zijn op verschillende hoogtes gelegd om daarmee de golfkracht te breken.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.