De installateurskoepel Uneto-VNI kwam vandaag met een plan om vanaf 2021 CV's te vervangen door warmtepompen of andere duurzame installaties. Om dat te doen, moeten er nog wel verbeteringen aan warmtepompen komen: op dit moment zijn ze voor veel mensen te duur of te groot.
Een warmtepomp kost nu tussen de 4000 en 10.000 euro. Hoewel die prijs ongetwijfeld zal dalen als de pomp populairder wordt, blijft het voor veel huizenbezitters een grote investering. Daarbij moet de (hybride) pomp naast een CV-ketel geplaatst worden, waardoor meer ruimte nodig is. Toch heeft Uneto-VNI goede hoop. 'Op vakbeurzen zien je al een heleboel nieuwigheden. Systemen waarbij de ketel en het pompdeel in één behuizing zitten bijvoorbeeld, om ruimte te besparen' vertelt Dick Reijman, woordvoerder van de installateurskoepel. Bovendien hoeven in 2021 niet álle gasinstallaties in één keer vervangen te worden. De innovatie kan dus ook na die tijd nog bijlopen.
'Rendabele warmtepompen zijn er al', vertelt Jaap de Knegt, secretaris bij de Dutch Heat Pump Organization. 'We installeren ze ook al bij de mensen thuis en zien de vraag groeien.' In 2017 verdubbelde volgens De Knegt de verkoop ten opzichte van 2016. 'Maar we halen nog niet de cijfers die nodig zijn om in 2050 alle woningen van het gas af te hebben. Als we dat willen halen zijn er onder andere financieringsmogelijkheden nodig.' Het vandaag gepresenteerde manifest bevat een plan voor financiering: huizenbezitters betalen een maandelijks bedrag, en die aflossing gaat over op de volgende bewoner na verkoop van het huis. 'Op die manier wordt het hopelijk voor meer mensen aantrekkelijk om een warmtepomp aan te schaffen', aldus De Knegt.
Geen verbod op gas
Het pleidooi van de installateurs, dat ze opstelden in samenwerking met een hoop andere organisaties (waaronder milieuclub Greenpeace) is geen oproep tot een verbod op gas in huizen. 'Maar we schatten in dat in 2021 de techniek ver genoeg is om mensen te adviseren om over te stappen op een warmtepomp als de ketel aan vervanging toe is'. Volgens Reijman worden er jaarlijks 350.000 ketels vervangen, waardoor er grote stappen gemaakt kunnen worden naar gasloos wonen.
Daardoor ontstaat ook een nieuw probleem, dat Uneto-VNI al voorziet: het gebrek aan gekwalificeerde installateurs. Het installeren van warmtepompen vereist specialistische kennis, naast de algemene kennis die een installateur heeft over CV-ketels. 'Er zijn al monteurs die via cursussen hebben bijgeleerd, maar als de warmtepomp straks massaal geïnstalleerd moet worden, zal er een personeelstekort ontstaan. Mede daarom werken we nu aan een scholingsprogramma zodat scholieren leren hoe ze warmtepompen installeren. En er zijn vele duizenden nu al werkzame monteurs die bijscholing nodig hebben om warmtepompen te kunnen installeren.'
Nieuwbouw
Voor nieuwbouw is een warmtepomp altijd voordeliger dan gasverwarming, bleek eerder uit onderzoek (Lees: 'Warmtepomp loont bij nieuwbouw'). De grote uitdaging zit hem in bestaande woningen, die vaak slechter geisoleerd zijn en waar de ruimte voor de CV-ketel niet gebouwd is op de afmetingen van een warmtepomp.
Ondertussen werkt de branch volgens De Knegt hard aan innovatie voor de pompen. 'We proberen constant het installatiegemak te verbeteren. En in de toekomst kunnen warmtepompen bijvoorbeeld ook helpen bij de opslag van thuis opgewekte elektriciteit. Dan wordt het onderdeel van de energie-infrastructuur en wordt het nog aantrekkelijker om een pomp aan te schaffen.'
Hoe werkt een warmtepomp?
Een warmtepomp speelt het kunststukje klaar om de normale warmtebeweging van hoge naar lage temperatuur om te keren: hij maakt iets kouds nog kouder en gebruikt de daarbij onttrokken energie om iets warms verder op te warmen. IJskasten gebruiken een warmtepomp, waarbij het nuttige werk door de ‘koelende kant’ van de pomp wordt gedaan. De verwarmende kant is echter eveneens te benutten, wat ook steeds vaker gebeurt: in het klein bijvoorbeeld in wasdrogers, in het groot in woningen die met aardwarmte worden verwarmd. Ook zijn warmtepompen in staat om een apparaat in een chemische fabriek te verhitten met de afvalwarmte van een ander apparaat.
Een warmtepomp werkt met een elektrisch aangedreven schoepenrad, dat een koelvloeistof in een kringloop beurtelings door een stel ruime en een stel nauwe kanalen stuwt. Bij het binnengaan van de ruime, koele kanalen zakt de druk en daarmee ook het kookpunt van de vloeistof, zodat die verdampt en veel warmte aan zijn omgeving – in het voorbeeld van de woning is dat water uit de bodem – onttrekt. Vervolgens wordt het ontstane gas naar de nauwe, warmere kanalen geleid, waarbij de druk weer omhooggaat. Die drukverhoging is de truc waar alles om draait: de condensatietemperatuur van het gas gaat daardoor namelijk ook omhoog en komt nog boven de hier heersende temperatuur te liggen. Gevolg is dat het gas, ondanks de hogere temperatuur, condenseert en de opgenomen verdampingswarmte afstaat – warmte die in het huis voor vloerverwarming kan dienen. De gecondenseerde vloeistof wordt vervolgens naar de ruime kanalen geleid, waar alles van voren af aan begint.
De hoeveelheid warmte die de pomp levert is bij de huidige productiemodellen ongeveer drie keer het elektriciteitsverbruik, en die factor – de zogeheten Coefficient of Performance (COP) – kan in de toekomst door betere ontwerpen nog hoger worden. De nieuwste variant warmtepomp haalt een COP van 4.
Beeld: hutti
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.