Met de recente lanceringen van Virgin Galactic en Blue Origin komt het ruimtetoerisme van de grond. Is het een speeltje voor de superrijken of heeft de bredere ruimtevaart hier ook nog wat aan?
Twee glunderende miljardairs zagen we vorige maand in alle media. Eerst de Brit Richard Branson, die aan boord van het ruimtevliegtuig VSS Unity van zijn bedrijf Virgin Galactic het randje van de ruimte bereikte.
En ruim een week later Jeff Bezos, voormalig Amazon-topman, en oprichter van ruimtevaartbedrijf Blue Origin. Zijn vlucht tot 100 kilometer hoogte trok in ons land extra de aandacht omdat er een Nederlander mee mocht: Oliver Daemen, die op het laatste moment de plaats innam van een andere ruimtetoerist.
Voorrecht
De passagiers op beide korte, suborbitale ruimtevluchten hadden het voorrecht om een paar minuten lang de aarde te aanschouwen zoals weinigen dat ooit zullen doen: vanuit de ruimte, zodat de kwetsbaarheid en de nietigheid van onze blauwe planeet zich opdringen. Duidelijk zagen zij de kromming van de aarde, en de diepe duisternis van het heelal in contrast.
Behoorlijke milieubelasting
Het is ze allemaal gegund, maar het lanceren van raketten brengt ook een behoorlijke milieubelasting met zich mee. Bij het verbranden van raketbrandstof komen uitlaatgassen vrij die grotendeels in hogere luchtlagen terechtkomen dan bij vliegtuigen het geval is.
Dat is slecht nieuws, want op die hoogte kunnen gassen wel twee of drie jaar blijven hangen, vertelt Eloise Marais aan De Ingenieur. Zij doet aan het University College London onderzoek naar de effecten van de uitstoot van industrie en transport op de atmosfeer.
Roet en kooldioxide
Over welk gassen hebben we het? ‘Sowieso over stikstofoxiden, die komen uit alle raketten. Maar ook over roet en over kooldioxide, als de brandstoffen op koolstof gebaseerd zijn.’
Zelfs de raket van Blue Origin, die vliegt op waterstof en zuurstof, laat een mogelijk schadelijk gas achter: water. ‘Dit leidt tot de vorming van wolken, die er normaal op deze hoogte nauwelijks zijn. Dit kan invloed hebben op het klimaat, waarschuwt Marais.
Groei
Terwijl we nu nog maar de eerste lanceringen zien, zal het ruimtetoerisme naar verwachting snel toenemen. Deed de gehele ruimtevaartsector volgens NASA in 2020 nog maar 114 (gepoogde) lanceringen, met de groei van de commerciële ruimtevaart zal dat aantal snel toenemen.
Alleen al Virgin Galactic is van plan om jaarlijks vierhonderd commerciële vluchten voor particulieren te gaan uitvoeren. Ook Bezos’ Blue Origin wil het aantal toerismevluchten snel opvoeren. Het bedrijf heeft al voor 100 miljoen dollar aan tickets verkocht, zei Bezos tegen The New York Times.
Milieuprobleem
Deze groei kan een milieuprobleem worden. Een passagier van een raket veroorzaakt vijftig tot honderd keer zoveel uitstoot als een vliegtuigpassagier, zo is becijferd. En waar de luchtvaart juist van alles probeert om duurzamer te gaan werken, dienen oplossingen zich voor de ruimtevaart nog niet aan.
Voordelen van ruimtetoerisme
Toch heeft de opkomst van het ruimtetoerisme ook zijn voordelen. ‘Ik denk dat de hele ruimtevaart hiervan gaat profiteren’, zegt Arnaud van Kleef, R&D space engineer bij het Koninklijke Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR).
‘Wil je mensen naar de ruimte brengen, dan gaat dat gepaard met enorm strenge veiligheidsmaatregelen, voor capsule, voortstuwing en procedures. En heeft een bedrijf eenmaal met mensen gevlogen, dan wil het dat frequenter gaan doen, wat weer extra eisen stelt. Al deze ervaring is te vertalen naar andere takken van de ruimtevaart. Zo verwacht ik dat dankzij het ruimtetoerisme de raketmotoren steeds betrouwbaarder zullen worden.’ Ook zal het lanceren van raketten snel goedkoper worden.
Ik zie de voordelen niet van een stel rijkelui die in een raket stappen om een overpriced selfie te kunnen maken.
Sensoren
Van Kleef ziet nóg een kans die pretvluchten bieden. ‘Je zou op die raketten of capsules aan de buitenkant sensoren kunnen hangen die data verzamelen over de gassen in de atmosfeer op die hoogtes. Daar is behoefte aan, want er is nog veel onbekend over de processen die in de hogere luchtlagen plaatsvinden.’
Rijkelui
Dat laatste klopt wel, beaamt Marais, maar daar zijn milieuvriendelijkere manieren voor. ‘Stuur weerballonnen de lucht in en je kunt deels dezelfde zaken meten. Aan te vullen met metingen door satellieten, die tien jaar of meer meegaan. Nee, ik blijf erbij: ik zie de voordelen niet van een stel rijkelui die in een raket stappen om een overpriced selfie te kunnen maken.’
Openingsfoto: De bemanning van de Blue Origin-vlucht zweeft gewichtloos door de cabine. Foto: Blue Origin
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.