De 255 m lange en 8400 ton zware spoorboogbrug rijdt vanavond zo’n 400 m over de snelweg A1 om op zijn voorlopige brughoofden te gaan staan. De brug moet de oude spoorbrug vervangen nu de snelweg wordt verbreed.
De nieuwe spoorbrug, 255 m lang, 55 m hoog en 17 m breed, is gebouwd op een terrein naast de snelweg. Vanavond wordt hij via een speciaal aangelegde rijbaan tot over de A1 gereden, en daar geplaatst op zijn tijdelijke brughoofden. Voor de operatie is de A1 vanavond volledig voor het autoverkeer afgesloten tussen het knooppunt Diemen en het knooppunt Muiderberg.
Oude brug is te kort
Plaats van handeling is de spoorbrug over de snelweg A1 in de buurt van Muiderberg. De spoorbrug vormt de verbinding richting Almere. Bij de A1 gaat het om het stuk vanuit Amsterdam vlak voor de afslag naar Almere.
De snelweg A1 wordt ter plekke verbreed van 2x3 naar 2x5 + 2 wisselstroken. Die verbreding is onderdeel van een grootschalig project om de doorstroming van het autoverkeer tussen Almere, Amsterdam en Schiphol te verbeteren. De overspanning van de huidige spoorbrug is te kort voor de verbrede weg, vandaar de nieuwe spoorbrug.
Vliegveldasfalt
Het transport gebeurt met zogeheten Self Propelled Modular Trailers, die 244 assen en 976 wielen hebben. De trailers komen onder de uiteinden de brug.
De rijbaan waarover het transport plaatsvind is speciaal aangelegd. Daarbij is de slappe veengrond uitgegraven, een verdicht zandlichaam aangelegd en vervolgens supersterk asfalt aangelegd dat ook op de start- en landingsbanen van vliegvelden wordt gebruikt. Alleen al de aanleg van die rijbaan kostte zo’n € 750.000.
Geen bypass
Het idee om de spoorbrug ter plekke naast de snelweg aan te legen en vervolgens naar zijn bestemming te rijden was afkomstig van het consortium dat dit deel van het wegverbredingstraject onder handen neemt. Rijkswaterstaat wilde eerst naast het spoor een bypass aanleggen, daar de trein over laten rijden, de oude brug weghalen, de nieuwe ervoor in de plaats zetten en dan de bypass weer verwijderen. ‘Onze aanpak bleek goedkoper en leidt tot minder stilleggingen van het weg- en treinverkeer’, vertelt ir. Pieter van Lierop van het constructieadviesbureau Iv-Infra en hoofdontwerper van de brug. Hij sprak onlangs op een lunchbijeenkomst op de faculteit Civiele Techniek van de TU Delft.
Prorail
Rijkswaterstaat stelde de ontwerpeis dat de nieuwe spoorbrug de verbrede snelweg in één keer moet overspannen. Wanneer Prorail, die eigenaar wordt van de spoorbrug, onderhoud moet plegen hoeft die nergens de verbrede snelweg te gebruiken, zo was de achterliggende gedachte. Verder moest de brug zo smal en transparant mogelijk worden gemaakt, en werden er strikte grenzen gesteld aan het geluid dat over de brug rijdende treinen mogen veroorzaken.
Voor de brug is een speciaal ontwerpteam gevorm van Iv-Infra, Zwarts & Jansma Architecten, geluidspecialist Peutz, het Belgische metaalconstructiebedrijf Buyck en transporteur Sarens.
Diagonale hangers
Om die lange overspanning mogelijk te maken is gekozen voor een boogbrug, waarbij de hangers diagonaal staan. ‘Dat levert de grootste stijfheid, en die hebben we nodig om de geluidlast zo gering mogelijk te houden.’ De hangers zijn stalen buizen met een doorsnede van ruim 60 cm. 'Daarmee voorkomen we dat er tijdens de bouw voortdurend moet worden aangespannen, wat bij het gebruik van kabels wel nodig zou zijn.’ De huidige diagonalen zijn zowel op trek als druk te belasten.
Omdat het nodig is de brug, eenmaal in elkaar gezet, te verrijden, moest goed worden gelet op het totale gewicht. ‘Om die reden is hogesterkte staal gebruikt, zodat we toe konden met een plaatdikte voor de brugdelen van 9 cm in plaats van 16 cm. Dat scheelde aanzienlijk in het gewicht.’ De brug is ook nog niet volledig afgebouwd. ‘Het betonnen dek waar het ballastbed voor de rails op komt te liggen wordt pas gestort als de brug op zijn plek staat.
Ballastbed
Dat betonnen dek van 40 cm hoog dat op de stalen dwarsliggers van de brug komt te liggen is nodig om de massa van het deel waar de treinen overheen rijden zo groot mogelijk te maken. ‘Op die manier dringen we de geluidbelasting terug.’ Om die reden wordt de rails ook niet in het beton ingegoten, maar op een ballastbed gelegd.
De brug is op een terrein langs de A1 in elkaar gezet. ‘De secties werden bij Buyck in de fabriek gemaakt, en waren niet te groot om over de weg te worden vervoerd. Alleen de koppelstukken tussen de boog en het dek waren zo groot dat ze per schip moesten worden aangevoerd.
Portugese lassers
Om de secties van de boogbrug aan elkaar te kunnen lassen werd rond de las een tent gebouwd. Het staal moest namelijk eerst op een temperatuur van 100 °C worden gebracht, het lassen gebeurde zowel vanaf de buitenkant als van binnenuit. 'De Portugese lassers hebben knap werk verricht.’
Trillingsdempers
Bij elke hangconstructie is het trillen van de hangers een punt van zorg. Het komt maar al te vaak voor dat bij een brug, eenmaal geïnstalleerd, achteraf dempers moeten worden geplaatst vanwege trillen door wind of de combinatie van wind en regen. Dat was onder meer het geval met de Erasmusbrug in Rotterdam en de ronde fietsbrug in Eindhoven. ‘Voordat we daadwerkelijk met testen begonnen merkten we al dat een van de diagonalen door de wind flink aan het trillen was.’ Zwarts & Jansma Architecten bedachten een elegante manier om de dempers aan de diagonalen vast te maken. ‘Ze worden onderdeel van de portalen die over het spoor komen voor de bovenleiding.’
Op zijn plek schuiven
De nieuwe brughoofden zijn onder het bestaande spoor aangelegd en steken voldoende uit om de nieuwe brug naast de oude neer te zetten. ‘Wanneer de nieuwe brug eenmaal volledig is afgebouwd verwijderen we de kokerliggers van de oude brug en schuiven we de nieuwe over de brughoofden op zijn plek.’ Dat moet komende zomer gaan gebeuren.
Het verrijden van de nieuwe spoorboogbrug is via een livestream te volgen op bezoekerscentrum.rijkswaterstaat.nl.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.
