De gasvoorraden zijn net voor de winter weer aangevuld. Als de gasprijs nu maar niet te hard gaat dalen, schrijft columnist Thijs ten Brinck, want dan wordt het nooit wat met die besparingen.
Mooi was de tijd dat we ons druk maakten over de betrouwbaarheid van wind- en zonnestroom. Over de betaalbaarheid van kernenergie en de terugverdientijd van isolatie.
Inmiddels is glashelder hoe onzeker juist onze fossiele energievoorziening is. Europa draait nog voor 70 procent op fossiele bronnen. Van al het geïmporteerde aardgas kwam liefst 40 procent uit Rusland. Zo’n enorm volume koop je niet zomaar elders. En zonder aardgas levert een gascentrale net zoveel elektriciteit als zonnepanelen in het donker.
Wonderwel is het gelukt de gasvoorraden nog voor de winter aan te vullen, maar de betaalbaarheid baart grote zorgen. Miljoenen Europese huishoudens raken door de extreme energieprijzen in de schulden, ondanks ongekende belastingverlagingen en toeslagen. De hoop is nu dat direct ingrijpen op de energiemarkt de pijn voor de huishoudens wat kan verlichten.
In september besloot de Europese Commissie om de ‘overwinsten’ van kernreactoren en wind- en zonneparken af te romen. Die draaien een topjaar omdat ze geen duur aardgas verstoken maar de duurzame stroom wel tegen recordprijzen verkopen. Het kan verkeren. Verantwoord afromen van die winst is alleen veel complexer dan het lijkt. Op het moment van schrijven is het nog gissen wat de ingreep betekent voor de energierekening, onze leveringszekerheid en de energietransitie.
Hoge prijzen zijn nu eenmaal de beste remedie tegen hoge prijzen.
Lang is er ook gesproken over een prijsplafond op aardgas. Dat lijkt gelukkig van de baan. Onze gasvoorraden zitten nu vol met aardgas dat anders door een kunstmestfabriek, een chrysantenkweker of een Chinese gascentrale was verbruikt. Overbieden van concurrerende afnemers was met een prijsplafond niet gelukt. Als het goed vriest deze winter, stoken we de voorraden zo weer leeg. Dan zit zo’n prijsplafond ons al snel lelijk in de weg.
In alle onzekerheid is één aspect wel voorspelbaar. De prijs van aardgas daalt uiteindelijk ook vanzelf. Hoge prijzen zijn nu eenmaal de beste remedie tegen hoge prijzen. De extreme gasprijs dwingt blijvende energiebesparingen af, en nieuw aanbod van (vloeibaar gemaakt) aardgas. Zo komen vraag en aanbod weer in balans en keert het vertrouwen in de betrouwbaarheid van aardgas terug. Dat brengt uiteindelijk ook de ouderwets lage gasprijzen weer op de borden.
Nu klinkt dat natuurlijk aantrekkelijk, maar het is een probleem op zich. Goedkoop gas bracht ons in deze bloedlinke afhankelijkheidsrelatie met Rusland. En net nu eindelijk voor iedereen helder is hoe verstandig een investering in isolatie is, is ons geld op. Reserves van huishoudens, VvE’s en bedrijven zijn verschoten op het slagveld in Oekraïne. Tientallen miljarden zijn weggevloeid naar de schatkist van Vladimir Poetin en andere autocraten. Daarvan gaan we geen windparken, kerncentrales of warmtenetten meer kopen.
Net zoals in elke crisis klinkt ook nu de hoop dat we er wijzer en sterker uitkomen. Maar investeren in de energietransitie zal na deze energiecrisis niet makkelijker zijn dan ervoor. Als gas weer ouderwets goedkoop is, maken we ons weer ouderwets druk over de betaalbaarheid van kernenergie, en de terugverdientijd van isolatie. Welke noodgrepen Europa ook invoert, ons energiebeleid moet eerst en vooral nu eindelijk ook bestand zijn tegen spotgoedkoop aardgas.
Tekst: Thijs ten Brinck, duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions en publicist bij WattisDuurzaam.nl.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.