Ingenieurs blijken oververtegenwoordigd in extremistische groepen. Karaktertrekken van mensen die een ingenieursopleiding kiezen, lijken ook een rol te spelen bij de keuze voor gewelddadig extremisme.
tekst Joost van Kasteren
Khalid Sheikh Mohammed, het meesterbrein achter de aanslagen van 9/11, was opgeleid als werktuigbouwkundig ingenieur. Hij was niet de enige: van de 23 betrokken terroristen hadden er 8 een ingenieursopleiding.
Ook Umar Farouk Abdulmuttalab uit Nigeria, die in 2009 probeerde om een in zijn onderbroek verborgen bom tot ontploffing te brengen op een vlucht van Amsterdam naar Detroit, was een ingenieur.
Er is veel anekdotisch bewijs dat ingenieurs zijn oververtegenwoordigd in extremistische groepen, maar er is nooit systematisch onderzoek naar gedaan.
Daar brengen de Britse onderzoekers Steffen Hertog en Diego Gambetta verandering met het boek Engineers of Jihad: The Curious Connection between Violent Extremism and Education.
Hertog en Gambetta hebben de afgelopen jaren zo veel mogelijk biografische gegevens verzameld van vijfhonderd leden van gewelddadige moslimgroepen in de islamitische wereld sinds 1970.
Uit hun speurwerk blijkt dat mensen met een universitaire opleiding sterkt zijn oververtegenwoordigd in die groepen als je het vergelijkt met het aandeel hogeropgeleiden in de totale bevolking.
Bovendien blijkt dat van de moslimextremisten met een hogere opleiding (207) bijna de helft (44,9 %) een ingenieursopleiding had, vier keer meer dan je zou verwachten.
Verklaringen
Hertog en Gambetta voeren in hun boek hier verschillende verklaringen voor aan.
Zo zouden mensen die lid worden van een rechts- of islamitisch extremistische groep een afkeer hebben van ambiguïteit (dubbelzinnigheid), een preferentie voor orde en hiërarchie, en een aversie tegen mensen die anders zijn. ‘Voor een deel zijn dat ook kenmerken die mede van invloed zijn op de keuze voor een ingenieursopleiding.’
Als het waar is dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken een rol spelen bij de keuze voor islamtisch extremisme, dan wordt het lastig om een remedie te vinden tegen radicalisering
Hertog houdt daarbij wel de nodige slagen om de arm, want keihard bewijs ontbreekt. ‘Maar als het waar is dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken een rol spelen bij de keuze voor islamtisch extremisme, dan wordt het lastig om een remedie te vinden tegen radicalisering.’
Engineers of Jihad: The Curious Connection between Violent Extremism and Education | 208 Blz. | € 27,28 (ebook € 27,59)
Lees het hele artikel over 'Engineers of Jihad' in het juninummer van De Ingenieur, dat op dinsdag 7 juni 2016 verschijnt. Of lees het via 
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.