Ze zijn bedoeld om het aardmagnetsich veld nauwkeurig in kaart te brengen, maar blijken onverwacht ook een prima detector voor stormen in de ionosfeer. Zo zorgt de ruimtevaart weer eens voor een nuttige verrassing.
De zwerm satellieten is drie stuks groot, het gaat om de Magnetic Field Mission Swarm van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Ze zijn bedoeld om meer inzicht te krijgen in het magnetische veld van de aarde. Dit veld, dat wordt veroorzaakt door de ‘dynamo’ in het binnenste van de aarde, blijkt af te zwakken, de metingen zouden meer inzicht moeten geven in de processen die daaraan ten grondslag liggen. Door met z’n drieën als zwerm te opereren en gaandeweg op verschillende hoogte rond de aarde te cirkelen, tussen de 300 en 530 km boven het aardoppervlak, verandert de hoek waaronder ze het magneetveld meten.
Sinds de lancering in 2013 zijn de satellieten getroffen door 166 blackouts, vooral wanneer ze zich boven de evenaar bevonden. Zo’n blackout betekent dat de satelliet geen GPS-signaal meer ontvangt en dus niet weet waar hij zich bevindt. Nu blijkt dat die blackouts worden veroorzaakt door stormen in de ionosfeer, het buitenste gedeelte van de atmosfeer waar zonnestraling alle aanwezige moleculen ioniseert.
Dat stormen in de ionosfeer het GPS-signaal verstoren is al veel langer bekend, en tot op heden voor lief genomen. Maar de ESA satellietzwerm, die zich precies in de ionosfeer bevinden, blijkt nu dus een prima detector om meer over die stormen te weten te komen, aldus Prof. Claudia Stolle in het tijdschrift Space Journal. Zij is van het GeoForschungsZentrum Potsdam in Duitsland en wetenschappelijk medewerker van het Swarm-project.
Ook zonder stormen heeft de ionosfeer invloed op het GPS-signaal, maar het effect ervan is bekend en daar wordt bij de verwerking van het signaal rekening mee gehouden. Maar voor stormen is dat tot op heden ondoenlijk. Mogelijk komt er met de zwermsatellieten meer inzicht in correlaties met gebeurtenissen op de zon.
Openingsfoto: stormen in de ionosfeer verstoren het GPS-signaal voor de zwermsatellieten.Foto ESA.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.