Berend van de Kraats als commandant op een onderzeeboot ontdekte hij dat teams grootse prestaties kunnen leveren. Met OceansX benut hij nu dat menselijk potentieel om maatschappelijke impact te maken.
‘Toen ik achttien was wilde ik mezelf uitdagen. Ik meldde me aan voor de militaire keuring, werd goedgekeurd en verbleef drie jaar in het internaat van de marine in Den Helder. Na mijn opleiding koos ik op aanraden van een collega voor de onderzeedienst. Ik begon als jongste officier en was uiteindelijk drie jaar commandant. In totaal heb ik vijftien jaar lang met zestig mensen in een stalen pijp samengewerkt. Dan leer je jezelf behoorlijk goed kennen. Je begint als nutteloze luchtverbruiker, maar je wil jezelf snel ontwikkelen en laten zien dat je de boot in bepaalde situaties in veiligheid kan brengen. Toch is iedereen continu bezig zijn aflosser, degene die net onder iemand staat, op te leiden. Zo til je elkaar naar een hoger niveau. Tijdens mijn commando kreeg ik een aantal ‘echte’ missies. Er waren situaties waarin ik anderhalve minuut de tijd had om met mijn team een beslissing te nemen. Er komt dan een oneindig groot potentieel uit het team. Ik krijg nog steeds kippenvel als ik daaraan terugdenk.’
Doelen & Drijfveren
De wereld een beetje beter maken, dat is de ambitie van veel ingenieurs. Lees hun persoonlijke verhalen in het dossier Doelen & Drijfveren.
Vitaliteit
‘In de vijftien jaar bij de onderzeedienst kreeg ik de kans om het beste uit mezelf te halen. Als commandant wilde ik dat ook voor alle bemanningsleden. Ik verbaasde me erover dat ik goed op de hoogte werd gehouden over de technische status van de boot, maar hoe ging het eigenlijk met de mensen zelf? Het viel me op dat bemanningsleden hun medische keuringen steeds moeilijker haalden door hun leef- en werkpatroon, met als gevolg een hoge uitstroom van personeel. We startten daarom het vitaliteitsprogramma Das Boost. Voeding, beweging en slaap werden intensief gemeten, maar de wezenlijke vragen waren eigenlijk: Hoe voel je je? Wat houdt je bezig? Wat ga je eraan doen? Iedereen ging die vragen aan elkaar stellen en dat had effect. Bij een lastige operatie zoals het navigeren in een nauw fjord zet je gewoonlijk je meest ervaren team in. Tijdens de briefing vraagt de navigatie-officier nu aan het team: Hoe voelen jullie je? Soms zegt een teamlid dan: Ik heb nogal slecht geslapen, ik denk dat de tweede man op dit moment scherper is, hij mag het doen en ik zal hem begeleiden. Zulke kennis en oprechte betrokkenheid vind ik prachtig om te zien.’
Exploraties
‘Weer terug aan wal hebben we het programma voor heel Defensie uitgerold. Er zijn nu zeventien eenheden ‘geboost’. Daarmee hebben we mensen meer in hun kracht gezet en concrete resultaten geboekt. Maar mensen zijn onderdeel van een organisatiestructuur. Hoe langer je in een organisatie zit, hoe verder je de acceptatieknop van je intrinsieke motivatie terugschroeft, om te voldoen aan wat er van je wordt gevraagd. Met de stichting OceansX wil ik nu ook buiten Defensie een beweging op gang krijgen om iedereen te faciliteren om zijn eigen persoonlijke missie te starten, door bij te dragen aan maatschappelijke exploraties en versneld impact te maken.’
‘Er zijn zes exploraties gestart, bijvoorbeeld om methaan uit scheepsemissies te verwijderen, om een installatie te maken die zeewater omzet in drinkwater en om sociale innovatie in de agrarische sector te bevorderen. Maar ik denk niet vanuit thema’s, sectoren of oplossingsrichtingen. Ook de zeventien sustainable development goals zijn me veel te benauwend. We moeten juist ontkokeren en van dat hokjesdenken af! We moeten bestaande organisatiestructuren openbreken, zodat mensen meer voor zichzelf en hun eigen dromen kiezen. Net als aan boord van een onderzeeboot weten we met OceansX niet precies waar we zijn en waar we naartoe gaan, maar door samen te werken vanuit vertrouwen en het menselijk potentieel, denk ik dat we grote veranderingen teweeg kunnen brengen.’
Tekst: Amanda Verdonk
Portret: Bianca Sistermans
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.