Een paar - behoorlijk prijzige - hardloopschoenen van Nike zorgt voor snellere tijden, zo blijkt uit een analyse door de New York Times van duizenden hardlopers. Wie rent met de Nike Zoom Vaporfly aan zijn of haar voeten, kan met dezelfde inspanning tot 4 % snellere tijden tegemoet zien. Een oude discussie over technologie in de sport laait weer op.
De Amerikaanse krant deed geen half werk en zette een paar datajournalisten aan het werk. Zij analyseerden zo’n 500.000 tijden van halve en hele marathons vanaf 2014, afkomstig uit zo'n 700 wedstrijden. Daarbij gebruikten ze data van hardloopwedstrijden en van de populaire app Strava, waarin niet alleen tijden worden vastgelegd, maar waarin de gebruiker ook noteert op welke schoenen hij of zij de wedstrijd liep.
Hieruit volgde dat renners die op Nike Zoom Vaporfly-schoenen liepen gemiddeld zo’n 3 à 4 % sneller waren dan mensen op andere merken; en 1 % sneller dan lopers op de een-na-beste schoenen. Dat klinkt misschien niet direct als veel, maar op een marathon die in 3 uur wordt gelopen (wat de beste amateurs kunnen), betekent 3 % een tijdwinst van bijna 5,5 minuut. Een dergelijke verbetering van een persoonlijk record vergt normaal gesproken een paar jaar trainen.
Nu is het risico dat de mensen die op de verende Nike-schoenen lopen, toch al de snelste lopers zijn. De datajournalisten van de New York Times hebben al hun data voor dit soort effecten gecorrigeerd. Ze schrijven in het artikel: 'Onze analyse suggereert dat in een race met twee lopers van dezelfde kwaliteit, dat degene met de Vaporfly's aan, een duidelijk voordeel zal hebben boven de persoon met andere schoenen'.
Springveer
Maar hoe werkt deze schijnbare wonderschoen dan eigenlijk? De Nike-schoen heeft een kromme dunne plaat van koolstofvezel in zijn zool, die fungeert als een springveer. Dat betekent dat hij een deel van de energie die je erin stopt bij het landen op je voet, weer teruggeeft. Daar komt de winst vandaan. De schoenen zijn verkrijgbaar sinds zomer 2017 en kosten 250 dollar (215 euro), althans de consumentenversie. Nike maakt ook Vaporfly’s voor de allerbeste professionele marathonlopers en die kosten veel meer. Opvallend is dat al na ongeveer 150 km de rek uit de speciale plaat schijnt te zijn; dan is het verende effect grotendeels uitgewerkt.
Kampen
Met de gevonden resultaten laait een aloude discussie in de sportwereld weer op: hoe ver mag je gaan met technologische ontwikkelingen? Daarbij zijn er grofweg twee kampen te zien. Aan de ene kant zij die vinden dat verende schoenen, zoals de Nike Zoom Vaporfly, gewoon moeten kunnen. Immers, we hadden ook ooit tennisrackets van hout en nu spelen tennissers met veel lichtere exemplaren van composietmaterialen. Stapje voor stapje worden de materialen gewoon beter.
Maar aan de andere kant van het spectrum staan mensen die vinden dat de verende schoenen een grens overgaan. Dragers van de Nike-schoenen ondervinden te veel voordeel van de schoenen ten opzichte van concurrenten die de schoenen niet dragen. Deze mening wordt onder meer verkondigd door Ross Tucker, een sportwetenschapper uit Zuid-Afrika, die ook een populair blog schrijft over het onderwerp. Hij betoogde vorig jaar al dat de schoenen verboden zouden moeten worden in wedstrijden.
Vaag
Het probleem met de verende schoenen is dat de regels van de internationale atletiekbond IAAF vaag zijn: ‘Schoenen mogen niet zo worden gemaakt dat ze de drager een oneerlijk voordeel bieden.’ Maar wat is een oneerlijk voordeel? Hardloopschoenen zijn überhaupt beter dan rennen op blote voeten; daarom dragen we ze juist.
Haaienpakken
De discussie over materialen in de sport is van alle tijden. Wellicht staat de ophef in de zwemwereld u nog vers in het geheugen: in 2008 kwamen full-body zwempakken op met materialen die de weerstand in het water verlaagden. Prima, zou je zeggen, maar de zwemtijden gingen zo hard omlaag dat de internationale zwembond in 2010 besloot om de supersnelle pakken te verbieden; wereldrecords die waren gezwommen met de haaienpakken werden geschrapt.
Het is nu afwachten wat er gaat gebeuren met de verende hardloopschoenen. Gaat atletiekbond IAAF de schoenen verbieden? Of nemen andere schoenenmerken de verende technologie over en loopt over een tijdje iedereen 3 tot 4 % sneller?
Beeldmateriaal Nike
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.