De Internationale Maritieme Organisatie IMO heeft besloten de uitstoot van de internationale scheepvaart in 2050 te halveren. Daarnaast komt er een verbod op het gebruik van stookolie in het Noordpoolgebied.
Het besluit van de honderd bij de IMO aangesloten lidstaten afgelopen week in Londen geldt als een doorbraak. Tot nu toe bleef de internationale scheepvaart, overigens net als de luchtvaart, buiten alle klimaatafspraken. Aan die uitzonderingspositie is nu een eind gekomen. En ook al valt er volgens milieuorganisaties nog wel wat af te dingen op de afgesproken doelstellingen, het feit dat die er nu zijn en dat de internationale scheepvaart die zichzelf heeft opgelegd, noemen ook zij doorslaggevend.
De door de IMO-lidstaten afgesproken klimaatstrategie omvat een drietal punten:
- voor elk nieuw te bouwen type schip komen er nieuwe efficiency-eisen
- de uitstoot van CO2 moet in 2030 40 % minder, en in 2050 70 % minder zijn ten opzichte van het referentiejaar 2008, waarbij overigens het moment van vóór de financiële crisis wordt genomen, toen de internationale handel nog op zijn hoogtepunt was
- de uitstoot van broeikasgassen (schepen stoten bijvoorbeeld ook methaan uit) moet in 2050 de helft minder zijn dan in 2008.
Eilandstaten
Volgens adviseur Eelco Leemans, jarenlang betrokken bij de discussie over scheepvaartemissies en aanwezig tijdens de conferentie van afgelopen week, heeft het optreden van vertegenwoordigers van eilandstaten een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van de IMO-klimaatstrategie. ‘Een aantal van hen, zoals de Marshalleilanden, Vanuatu en de Cookeilanden, zijn typische vlagstaten waar veel schepen onder varen. Tot nu toe waren de vertegenwoordigers van die vlagregisters op de IMO-bijeenkomsten, maar deze keer hebben de ministers van die eilandstaten zich gemanifesteerd. Voor hen zijn de gevolgen van klimaatverandering het belangrijkste.’
Hij noemt het typerend dat direct bij het begin van de conferentie de oproep van de eilandstaten om iets te doen aan die klimaatverandering werd begroet met applaus. ‘Dat is voor IMO-bijeenkomsten heel ongewoon.’ Uiteindelijk kwamen notoire tegenstanders van de klimaatstrategie, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika, Brazilië en China, steeds meer geïsoleerd te staan.
Het is de bedoeling dat de klimaatstrategie nu verder wordt uitgewerkt tot concrete maatregelen voor de verschillende typen schepen die in de vaart zijn (lees ook ons overzicht 'Zuinig varen')
Noordpool-moratorium
De IMO-vergadering leverde ook nog een andere doorbraak: het verbod op het varen met stookolie in het Noordpoolgebied. Een dergelijk verbod geldt al voor Antarctica. Het belangrijkste argument daarvoor is dat het gebruik van stookolie leidt tot roetaanslag op sneeuw en ijs waardoor het zogeheten albedo-effect, de weerkaatsing van het zonlicht, vermindert en sneeuw en ijs eerder gaan smelten (lees 'Geen stookolie in Noordpoolgebied'). Daarnaast treft de lichtverontreiniging lokale bewoners en is er het risico van hardnekkige olievervuiling door lekken of aanvaringen.
Ook bij dit onderhandelingssucces speelde volgens Leemans, momenteel actief voor de Clean Arctic Alliance, de rol van bewoners uit de noordpoolgebieden in Canada, Alaska en Rusland een belangrijke rol. ‘Zij konden uit eigen beleving vertellen hoe ze hun omgeving zien veranderen.’
Een technische commissie moet dat verbod nu komend jaar gaan uitwerken, onder andere door het vaststellen van een definitie van wat stookolie precies is.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.