Afgelopen donderdag vertrok het eerste zelfrijdende karretje vanaf de campus van Wageningen Universiteit. Een mijlpaal voor Nederland, want het is het eerste onbemande rijtuig dat op de openbare weg beweegt. Regelgeving schrijft echter voor dat er altijd iemand aanwezig moet zijn om, in noodgevallen, de controle over te nemen.

De WEpod is enig in zijn soort: een shuttlebus die tussen station Ede-Wageningen en de campus van de Wageningen Universiteit gaat rijden zonder enige interventie van een menselijke bestuurder. Zelfs in de Verenigde Staten is zo'n verregaande mate van automatisering nog niet toegestaan; auto's van Google moeten altijd een mens achter het stuur hebben, ook al hoeft hij of zij niks te doen.
 

Steward

De eerste tocht van de WEpod bestaat uit een rondje over de universiteitscampus. In die relatief veilige omgeving zal de wagen met lage snelheid rondrijden. Op het eerste gezicht heeft het karretje inderdaad geen stuur of gaspedaal; alle besturing gaat automatisch, met een controlepost op afstand, waar vanuit mensen toezicht houden. Vanwege de Nederlandse regelgeving en omdat de WEpod nog in de testfase zit, is er echter altijd een 'bestuurder' aanwezig. Deze steward, zoals de makers van de WEpod het noemen, is altijd in staat om de controle over het voertuig over te nemen. Op die manier omzeilen de bouwers de huidige wetgeving, die onbemande voertuigen verbiedt.


Kleine stappen

Het zijn de eerste, kleine stappen naar een toekomst van geautomatiseerd vervoer. 'De ontwikkeling gaat langzaam, we moeten nog veel uittesten', vertelt Jan Willem van de Wiel van Spring Innovation Management. Hij is bij deze spinoff van de TU Delft verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de soft- en hardware in de auto. 'Dat zal nog een paar maanden duren. Daarna moet de auto ook als commerciële shuttlebus gaan rijden van de campus naar het station.' Wanneer de testfase precies klaar is, ligt onder andere aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). 'Zij moeten het veilig genoeg vinden om het algemeen publiek in te vervoeren.'
 

Semi-automatisch

De RDW is degene die bepaalt wat wel en niet mag op de openbare weg. Zij formuleerden ook de eisen waar de WEpod aan moest voldoen voor hij de weg op mocht. Belangrijkste voorwaarde was de constante aanwezigheid van minstens één persoon die het voertuig kan besturen. Dat is de rol van de steward. 'Hij kan de auto in drie modi zetten: volautomatisch, handmatig of semi-automatisch. In die laatste modus stuurt het voertuig zelf, maar regelt de steward de snelheid. Met behulp van een joystick in het dashboard kan hij de controle over het voertuig overnemen.'

Naast de steward is er een centrale die het voertuig in de gaten houdt. 'Dat is een extra veiligheidslaag; bij onverwachte omstandigheden stopt de wagen en moet de controlekamer een beslissing nemen.' Het automatisch rijden van de auto komt dus nog met behoorlijk wat mensen die controle kunnen hebben over de 'zelfrijdende' auto.

In de toekomst hoopt van der Wiel dat dat verandert. 'De steward kan in principe weg als we zien dat het systeem werkt zonder zijn aanwezigheid. Maar daarnaast moet de wet worden aangepast zodat dit soort voertuigen legaal wordt als ze onbemand zijn. Daar werkt de minister nu hard aan, want die ziet dit ook als een belangrijke ontwikkeling. Wetten aanpassen gaat echter niet snel.'

Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.