Stroomnetbeheerder TenneT gaat in Enschede een ondergrondse, supergeleidende stroomkabel van 3,4 km lang aanleggen, de langste ter wereld. De kabel wordt met vloeibaar stikstof gekoeld tot -200 °C, waardoor hij nauwelijks nog elektrische weerstand heeft. Het demonstratieproject dient om te onderzoeken hoe de kabel zich in de praktijk gedraagt. Een bijkomend voordeel van de kabel is dat hij veel minder ruimte in beslag neemt, wat vooral in stedelijk gebied van belang is.
De kabel is gepland tussen de hoogspanningsstations Enschede Heekstraat en Enschede Vechtstraat. ‘Daar ligt al een gewone kabel onder de grond die aan vervanging toe is. Ook is dit een woonwijk waar de vraag naar stroom nog steeds toeneemt, dus dat maakt de locatie voor de kabel erg geschikt’, vertelt woordvoerder Jeroen Brouwers van TenneT.
De kabel wordt van een vergelijkbare dikte als bestaande transportkabels – zo’n 20 cm – en de werking is gebaseerd op hoge temperatuur-supergeleiding (HTS). Hierdoor heeft hij vrijwel geen verliezen tijdens het transport van stroom. De stroomsterkte in de nieuwe kabel is tot vijf maal groter dan in een soortgelijke kabel van koper.
Dichter bij elkaar
Een ander voordeel is het ruimtebeslag. Vanwege warmteafgifte hebben de huidige ondergrondse 110-150 kV-kabels een ruimtebeslag van 12 m breed over het hele tracé. D supergeleidende kabels kunnen doordat ze geen warmte produceren, veel dichter bij elkaar liggen. TenneT denkt dat 3 m al voldoende is. Ook veroorzaakt de kabel nauwelijks een elektromagnetisch veld, doordat het effect ervan door de drie verschillende stroomfases grotendeels wordt uitgemiddeld.
TenneT onderzoekt nu samen met de gemeente Enschede (persbericht) of de supergeleidingstechniek inderdaad op de voorziene plek kan worden toegepast. Brouwers: ‘Volgens onze berekeningen en laboratoriumtests moet het kunnen, maar natuurlijk willen we graag weten of de koeling over zo’n afstand goed werkt. Ook zijn we erg benieuwd hoe de HTS-kabel zich houdt in combinatie met de rest van het stroomnet. En wie weet doen er zich nog problemen voor met de bodemgesteldheid of de temperatuur in de grond.’
Lelijke masten
Hoogspanningsmasten worden niet alleen vaak lelijk gevonden, ook nemen ze veel ruimte in beslag. Vooral in stedelijk gebied is dat een probleem. Logisch dus dat TenneT steeds vaker ondergronds gaat. HTS wordt in enkele landen al op kleine schaal toegepast, maar meestal maken superkabels geen deel uit van het hoogspanningsnet en is de lengte niet langer dan een kilometer. In New York is zes jaar geleden 600 meter aan 138 kV HTS-kabel aangelegd en afgelopen jaar werd in Essen een 10 kV-kabel in gebruik genomen van 1 km ter vervanging van een verbinding op hoogspanningsniveau. TenneT gaat nu dus naar een langer traject van 3,4 km en bovendien op het veel hogere spanningsniveau van 110 kV.
Experimentele karakter
Vanwege het nog wat experimentele karakter van het project trekt TenneT samen op met diverse kennisinstituten. Onderzoekers van TU Delft, Universiteit Twente, het Instituut voor Wetenschap en Ontwikkeling (IWO), de HAN en RH Marine (voorheen Imtech Marine) gaan zich onder andere bezighouden met de eisen waaraan het kabelsysteem moet voldoen en de regel- en meettechniek. Het project moet in 2019 worden opgeleverd.
Openingsfoto: American Superconductor Corp.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.