Nederlandse bedrijven en organisaties kunnen internationaal alleen een rol van betekenis blijven spelen als de kennisinfrastructuur in ons land wordt verbeterd. Thecla Bodewes, boegbeeld van de Topsector Water & Maritiem, heeft dat vrijdag gezegd in de eerste KIVI-Technologielezing.
Bodewes wees onder meer op het recente vertrek uit Nederland van het hoofdkantoor van Shell. Met dat vertrek verliest ons land 'kostbare kennis én innovatiekracht én inkomsten om de transities te kunnen betalen', zei Bodewes, directeur van Thecla Bodewes Shipyards en telg uit een familie van scheepsbouwers.
'We profiteren niet langer van de kennis, de middelen, het geld en de invloed die Shell heeft op het mondiale transitiepodium. Met het verlies van een Nederlandse energieleverancier komt bovendien onze onafhankelijke positie in het gedrang. Laat het een les zijn voor de politiek.'
Onafhankelijke positie
Om te voorkomen dat ons land internationaal achterop raakt, stelt scheepsbouwer Bodewes, zullen we in veel grotere mate dan nu 'het bedrijfsleven, met name de maakindustrie, en de wetenschap' moeten koesteren. 'Alleen samen zijn we in staat Nederland verder te helpen en de grote uitdagingen het hoofd te bieden.' Ze wijst daarbij onder meer op grote maatschappelijke opgaven als klimaatverandering en biodiversiteitsverlies.
'Ik geloof er heilig in dat samenwerking essentieel is om als land een onafhankelijke positie te kunnen behouden en het verschil te maken op mondiaal niveau', stelt de voormalige zakenvrouw van het jaar (2011) en havenondernemer van het jaar (2019) in haar lezing voor het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI). 'Onze rijke technologische kennis is de sleutel tot een klimaatneutrale toekomst en essentieel om geopolitieke uitdagingen het hoofd te bieden. Het is aan alle partijen, maar vooral ook aan de politiek, om dat potentieel te benutten.'
KIVI-technologielezing
De KIVI-technologielezing is een nieuw initiatief van KIVI’s Raad Wetenschap, Techniek & Maatschappij, die het belang van de technologie voor de samenleving ermee wil benadrukken. De eerste werd vrijdagmiddag uitgesproken in de grote zaal van het KIVI-gebouw in Den Haag. Het is de bedoeling dat de lezing voortaan jaarlijks wordt gehouden.
Geopolitieke uitdagingen
Bodewes wijst op de veranderende geopolitieke situatie. Die maakt 'pijnlijk duidelijk' hoe we, onder andere voor onze energievoorziening, afhankelijk zijn van het buitenland. Het gaat daarbij niet alleen om de oorlog in Oekraïne, maar eerder al door de corona.
'Tijdens en na het uitbreken van de pandemie twee jaar geleden ontstond logistieke chaos. Door het volledig plat leggen van de maatschappij in China, waren geen containers meer beschikbaar. Die worden tegenwoordig nog maar op één plaats in China gemaakt. Veel havens, ook Europese, zijn bovendien Chinees eigendom. Met als gevolg dat de toevoer van goederen voor export naar Europese markten enorm stagneerde.'
Belang van objectieve en feitelijk juiste informatie
De afhankelijkheid voor brandstoffen van grootmachten als Rusland, China en het Midden-Oosten is volgens Bodewes riskant. Dergelijke grootmachten 'profiteren van de extreme armoede in landen als Afrika, India en Latijns-Amerika. Ze zijn er niet op uit om arbeidsomstandigheden, vrijheid, veiligheid en democratie te verbeteren, maar plunderen in die landen grondstoffen om hun macht nog verder te vergroten. Met schrijnende reputaties en zonder enig respect voor mens en milieu.'
Het wordt voor ons land een enorme opgave om zowel de emissiedoelstellingen te halen als om ons land voor te bereiden op onvermijdelijke klimaatverandering. Voor het bepalen van het noodzakelijke beleid is 'objectieve en feitelijk juiste informatie (...) van essentieel belang', aldus Bodewes.
'De technische en effectieve uitvoerbaarheid en de consequenties op de lange termijn zouden moeten worden geverifieerd bij alle grote beslissingen die het kabinet neemt. Vandaar dat kennisinstellingen zoals het NIOZ, de TU Delft, MARIN, TNO en Deltares steeds belangrijker worden.' Ze gaf daarbij ook nog bestuurders een veeg uit de pan: die zouden populaire, kortetermijnoverwegingen vaak laten prevaleren boven gedegen wetenschappelijk onderbouwde, goed doordachte adviezen.
Investeren in kennis
Gelet op die enorme opgaven, en ook om te voorkomen dat we internationaal achterop raken, is een extra investering in de nationale kennisinfrastructuur noodzakelijk, zegt Bodewes. 'We kunnen niet achterblijven bij landen als Duitsland. In het Duitse coalitieakkoord van vorig jaar staat de toezegging dat 3,5 procent van het BBP in 2025 zal investeren in onderzoek en innovatie. Ter vergelijking: in Nederland is dat 2,18 procent. Zowel de overheid als bedrijfsleven moet daarom structureel extra investeren.'
De hele KIVI-Technologielezing 2022 lezen? Klik dan hier.
Foto: Robert Lagendijk
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.