YouTube wordt weer bedankt. Een filmpje waarin een luchtvaartingenieur (mèt bijpassende snor en stropdas) vol liefde zijn wonderbaarlijke modelletjes lanceert, leidde een digitaal konijnenhol in waardoor je via de Koude Oorlog op duurzaam reizen in de nabije toekomst terechtkomt.
‘John Schuster is a very gifted aerospace engineer who happens to be a big kid at heart’, is de enige uitleg die ene Mark Hoyle geeft bij zijn video-interview met de begaafde luchtvaartingenieur. En inderdaad: de zelfgemaakte ground effect vehicle modellen die Schuster over een vrijgemaakte tegelvloer lanceert, verraden een innerlijke jongen van dertien. De houten modellen zweven opvallend stabiel op nauwelijks een paar centimeter hoogte over een gladde tegelvloer.
Broertje van hovercraft
'Ground Effect Vehicles', in het Nederlands meestal aangeduid met de Russissche term ‘ekranoplan’ maken gebruik van het grondeffect. Dit aerodynamische verschijnsel zorgt ervoor dat de liftkracht van vliegtuigvleugels toeneemt en de luchtweerstand ervan afneemt als vliegtuigen dichtbij de grond komen te vliegen. Vleugels worden dan dus veel efficiënter. De lucht die tussen de vleugel en de aarde als het ware klem zit, zorgt ervoor dat piloten echt hun best moeten doen hun vliegtuig aan de grond te krijgen.
Maar je kunt er ook gebruik van maken. Een voorbeeld is de hovercraft, waarbij het grondeffect zorgt dat het apparaat op een ‘kussen’ van lucht over (niet te ruig) water en land zweeft. Ekranoplans (van het Russische: экранопла́н, экран = scherm + план plan, afkomstig van эффект экрана, letterlijk ‘scherm effect’ of grondeffect in het Nederlands) zijn de snellere broertjes van hovercrafts. Ze bieden de mogelijkheid om keihard op enkele meters over het water te scheren.
Zeemonster
Dat realiseerden Sovjet luchtvaartingenieurs zich vanaf de jaren zestig ook toen ze op het hoogtepunt van de koude oorlog een serie angstaanjagende, maar tegelijk badass-ogende ekranoplans ontwikkelden. Eén ervan was met zijn bijna honderd meter lange romp zo groot dat de CIA hem de bijnaam ‘het monster van de Kaspische Zee gaf’. Op satellietfoto’s zagen de spionerende Amerikanen het reusachtige gevaarte zich onmogelijk snel over die zee verplaatsen. Wat wàs dat?!? Volgens onderstaande, wat dik aangezette documentaire was het ‘monster’ zelfs de directe aanleiding het droneprogramma van de VS te beginnen.
Het Sovjet-ekranoplanprogramma werd uiteindelijk gestaakt. Maar je hoeft natuurlijk niet per se kernraketten mee te lanceren of troepen aan land te varen. Je kunt er ook gewoon mee op vakantie. Met name in Azië zien verschillende bedrijven er heil in de wat ingedutte techniek nieuw leven in te blazen. ‘In stijl over het water zoeven? Neem een ekranoplan!’ suggereert onderstaande fabrikant. En ze hebben een punt. Ekranoplans zijn zuinig en snel. En dat is een groot goed in tijden waarin de luchtvaart onder grote druk staat vanwege de hoge uitstoot.
Plus nog een Zuid-Koreaans bedrijf dat een hybrideversie tussen een hovercraft en een ekranoplan bouwt:
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.