De presentator in het bovenstaande filmpje kan zijn opwinding bijna niet bedwingen als hij tegelijkertijd het rondste en het kilo-igste object ter wereld vast heeft. En eerlijk gezegd kunnen we het hem niet kwalijk nemen. Het is een vrij ontnuchterend object.
De bal die het Australische wetenschappelijke instituut Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO) heeft ontwikkeld, moet gaan concurreren met een ander illuster object: dé kilo. De originele kilo. De kilo aller kilo’s. De kilogramme des Archives vervaardigd van het corrosiebestendige platina.
En die ligt in een buitenwijk van Parijs, onder een stolp, onder een andere stolp, naast zes kopieën eveneens onder stolpen, in een goed beveiligde en geklimatiseerde kluisruimte. En dan zijn er nog ettelijke kopieën verspreid over de wereld. Dat klinkt allemaal vrij bizar, maar als je erover nadenkt is het natuurlijk extreem belangrijk dat we het er met zijn allen over eens zijn hoeveel een kilo precies weegt.
Ruimbagage
Ga maar na: letterlijk vanaf je geboorte tot aan je dood zijn we dagelijks bezig met concepten van gewicht. Het eerste dat na je geboorte gebeurt is dat je gewogen wordt (curieus genoeg wordt het geboortegewicht van kinderen vaak uitgedrukt in ponden). Maar ook tijdens de rest van je leven is het gewicht van dingen nogal belangrijk. Bij een kilo aardappelen maakt een procentje meer of minder misschien niet uit, maar van ruimbagage in het vliegtuig snappen we allemaal wel dat het belangrijk is dat iedereen het over dezelfde kilo heeft.
Franse revolutie
Als u onderhand aan de Franse Revolutie bent gaan denken, bent u niet in de war, maar krijgt u gewoon tien geschiedenispunten, want daar is deze gewichtige zaak natuurlijk begonnen. Voor deze historische omwenteling mat iedereen er maar wat op los, allemaal met verschillende maten: steden deden dat, en landen al helemaal en koningen en andere adellijk hotemetoten konden zo de boel gemakkelijk manipuleren. Dat was een van de redenen dat, toen het ancien régime eenmaal de nek was omgedraaid, de knapste koppen van Frankrijk bij elkaar kwamen om ook gewichten te standaardiseren en te onderwerpen aan de rationele wetten van de Verlichting.
Niet stabiel
Een goed idee met verstrekkende gevolgen. Afgezien van Liberia, Myanmar en de VS die stug in de weinig politiek correcte retard units blijven meten, zijn alle landen over de hele wereld overgestapt op de meeteenheden die de Franse knappe koppen bedachten (voor ze werden geguillotineerd).
Enfin. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen blijken de kilogramme des Archives en zijn kopieën toch aan te komen of af te vallen. Hoe het precies kan, weten we niet, maar de gewichten ervan veranderen. En daarom leek het een goed idee het gewicht van een kilo voortaan te vangen in een natuurkundig concept: het aantal silicium atomen in een perfect ronde bal van een kilo.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.