Een korte documentaire over de geïsoleerde mijnstad Norilsk in het Russische poolgebied biedt prachtige sfeerbeelden maar faalt als het om informatie gaat.
Filmmaker Vitcoria Fiore moest twee jaar soebatten om toegang te krijgen tot Norilsk, een voormalig strafkamp in Siberië waarheen geen wegen leiden. De stad is in principe gesloten voor buitenlanders. Maar goed, het lukte. Des te jammerder is het dat deze film zo weinig vertelt. Fiore heeft gekozen voor een vorm zonder commentaarstem. Geïnterviewden vertellen over hun eigen gevoelens als het gaat om leven in zo’n koude, donkere, eenzame en smerige omgeving.
Maar dat is niet voldoende. Waar ligt Norilsk eigenlijk? Hoe ver van de Noordpool, hoe ver van de dichtstbijzijnde nederzetting? Hoe lang duurt de poolnacht? Wat is de geschiedenis van dit oord? Niets daarover. Het is allemaal via Wikipedia wel te vinden, maar het is toch niet de bedoeling dat je na een film met een stapel huiswerk zit.
Zelfs dat er nikkel wordt gedolven moet je afleiden uit de naam van het bedrijf waar de stad zijn bestaansrecht aan ontleent: Norilsk Nikkel. Verteld wordt het niet. Een dokter legt uit dat de zwavelemissies de bomen doden maar dat mensen er niet onder lijden, afgezien van wat kuchen. Het is absurd en in tegenspraak met wat de kinderen in de film vertellen maar daar kun je het toch niet bij laten? Als er geen gegevens te krijgen zijn over de volksgezondheid, als mensen zich niet durven uitspreken over de positie van de dokter, als ze alleen over zieke familie praten wanneer de camera uitstaat – dan verzin je als maker toch een manier om dat duidelijk te maken? Desnoods introduceer je jezelf als verslaggever.
Nu is het allemaal veel te vaag. Het blijft bij kinderen die weemoedig vertellen over gestorven bomen en hoe graag ze planten zouden hebben, en bij volwassenen die zeggen dat ze ondanks alles van deze stad houden, terwijl ze dapper een duik nemen vanaf een strand met groezelige sneeuw. Ook van de begeleidende tekst op YouTube of van de site van Fiore zelf word je niet wijzer.
Wat wel indruk maakt zijn de verstilde beelden van het industriële landschap en van de onmetelijke sneeuwwoestijn daar direct buiten. Die maken deze film het waard om toch te bekijken, maar ze hadden een betere context verdiend.
Eerder (en beter): een documentaire van Vice over de Russische stad Asbest, op deze plek besproken, lees: 'Zorgeloos Asbest'.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.